Πόσες ιστορίες έχουμε ακούσει ανά τους αιώνες για τις μάγισσες? Πόσες φορές έχουν πρωταγωνιστήσει σε βιβλία, σε ταινίες και σε θρύλους? Εκπληκτικές, μυθικές, τρομακτικές και μυστηριώδεις. Κάποιες αληθινές και άλλες στα όρια του μύθου και της φαντασίας. Τώρα θα πείτε τι δουλειά έχουν οι μάγισσες στο ποδόσφαιρο? Και όμως υπάρχουν και σε αυτόν τον χώρο. Όλοι γνωρίζουμε ότι ένα από τα πιο σημαντικά είναι το σήμα μιας ομάδας. Τα εμβλήματα των ποδοσφαιρικών ομάδων περιλαμβάνουν συνήθως σύμβολα, ενίοτε κάποια ανθρώπινη μορφή ή κάποιο ζώο. Μία ιδιαίτερη ομάδα στο ποδόσφαιρο της Ιταλίας φέρει ένα μάλλον αλλόκοτο έμβλημα. Μπροστά από τις μαύρες, κόκκινες και κίτρινες ρίγες δεσπόζει μία μάγισσα πάνω σε μία σκούπα. Τους αποκαλούν «Gil Stregoni» που σημαίνει «οι μάγοι» ή «Streghe» που είναι «οι μάγισσες». Είναι άραγε το έμβλημα της ομάδας, μία ιδιαίτερη καλλιτεχνική επιλογή των ιδρυτών της ή μήπως αποτελεί έναν φόρο τιμής στην ιστορία της ίδιας της πόλης του Μπενεβέντο?

      Αυτό που κάνει την ομάδα με τα κίτρινα, τα μαύρα και τα κόκκινα να ξεχωρίζει, και που θυμίζει λίγο Αθηναϊκό ή Καστοριά, είναι το σήμα της. Σε αυτό απεικονίζεται μια μάγισσα, η οποία πετάει πάνω σε μια ξύλινη σκούπα. Μπορεί να παραξενεύει τον πολύ κόσμο, αλλά αυτό έχει να κάνει με την ιστορία της πόλης, που δεν λέγεται τυχαία «η πόλη των μαγισσών». Βρίσκεται περίπου 50 χιλιόμετρα βόρεια της Νάπολης, στη θέση της αρχαίας πόλης Beneventum (Βενεβεντός στα ελληνικά). Θρυλείται ότι είχε ιδρυθεί από τον Διομήδη, μετά τον Τρωικό πόλεμο, όπως τουλάχιστον λεγόταν στα χρόνια της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Πάμε να τα δούμε όλα από την αρχή. Το Μπενεβέντο είναι μία πόλη της νότιας Ιταλίας στην περιφέρεια της Καμπανίας, 50 χιλιόμετρα βόρεια της Νάπολης. Ο πληθυσμός της είναι μικρός. Μόλις 60.000 κάτοικοι. Όμως με μοναδική ιστορία όπως θα δούμε παρακάτω. Οι θρύλοι αρχίζουν να την κυνηγούν από τα πρώτα χρόνια της ύπαρξης της, ανάμεσα στον 4ο και τον 6ο αιώνα προ Χριστού. Αποτελώντας αρχικά πόλη Σαμνιτών, το αρχικό της όνομα ήταν Maleventum (male=κακός + ventum=άνεμος) με τους Ρωμαίους να το αλλάζουν σε Beneventum (bene=καλός) τον τρίτο αιώνα π.Χ., πιθανότατα σε μια προσπάθεια να ξορκίσουν την «κακοδαιμονία» που ήδη φερόταν να δεσπόζει πάνω από την περιοχή. Ποια ήταν όμως η σχέση του Μπενεβέντο με τη μαγεία? Κατά τα Ρωμαϊκά Χρόνια στο Μπενεβέντο, ευδοκίμησε η λατρεία της θεάς Ίσιδας η οποία, αν και αποτελούσε μέρος της Αιγυπτιακής «τριαδικότητας», ταυτίστηκε με τη θεά του κάτω κόσμου, Εκάτη, και τη θεά του κυνηγιού, Ντιάνα, θεές που σχετίζονταν και με τη μαγεία. Ο Αυτοκράτωρ Δομιτιανός μάλιστα έχτισε έναν ναό προς τιμήν της Ίσιδας στο Μπενεβέντο κατά το 88-89 μ.Χ. Σήμερα, στο κέντρο της πόλης υπάρχει ένας οβελίσκος αφιερωμένος στη θεά με την επιγραφή׃ «Στη θεά των αστεριών, του παραδείσου, της γης και του υποκόσμου».

      Ο θρύλος, όμως για τις μάγισσες του Μπενεβέντο αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά στα χρόνια της κυριαρχίας των Λομβαρδών, και συγκεκριμένα κατά τον 7ο αιώνα. Αν και οι Λομβαρδοί εισβολείς είχαν κατά τους τύπους μεταστραφεί στον Χριστιανισμό, δεν είχαν απεμπολήσει τις παγανιστικές τους συνήθειες. Στο Μπενεβέντο, κάτω από την κυριαρχία του Δούκα Ρομουάλδου του πρώτου, λατρευόταν ένα χρυσό φίδι (ίσως φτερωτό ή δικέφαλο) το οποίο ενδεχομένως συσχετιζόταν με την Ίσιδα, αφού η θεά μπορούσε να ελέγχει τα φίδια. Μια νυχτερινή ιεροτελεστία με φωτιές και κρασί προς τιμήν του Βόταν (δηλαδή του Όντιν) είχε αρχίσει να θεσπίζεται στις όχθες του ποταμού Σαμπάτο: Το τομάρι μιας κατσίκας κρεμιόταν από ένα ιερό δέντρο, μία καρυδιά, και οι έφιπποι πολεμιστές επιτίθονταν με μανία πάνω στο ζώο κόβοντάς το σε κομμάτια, τα οποία έπειτα έτρωγαν ενώ γιόρταζαν μαζί με γυναίκες, ώστε να αποκτήσουν την εύνοια του θεού.

      Μία τέτοια ιεροτελεστία δε θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη από τους Χριστιανούς του Μπενεβέντο οι οποίοι ταύτισαν αυτές τις μανιασμένες τελετές μαζί με τις ήδη υπάρχουσες δοξασίες περί μαγισσών. Έβλεπαν τις γυναίκες και τους άντρες σαν μάγους, την κατσίκα σαν την ενσάρκωση του Διαβόλου και τις κραυγές σαν οργιαστικές ψαλμωδίες. Ένας ιερέας που ονομάστηκε Άγιος Βαρβάτος του Μπενεβέντο κατηγόρησε τους Λομβαρδούς για ειδωλολατρία.  Σύμφωνα με τον θρύλο, όταν το Μπενεβέντο πολιορκήθηκε το 663 από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Κώνστα τον Δεύτερο, ο Ρομουάλδος υποσχέθηκε την αποκήρυξη του παγανισμού και έτσι το Δουκάτο σώθηκε με τον Κωνσταντίνο να υποχωρεί (ύστερα από θεϊκή προτροπή κατά τον θρύλο). Ο Βαρβάτος έκοψε την ιερή καρυδιά, ξερίζωσε τις ρίζες της και έχτισε στη θέση της την Εκκλησία της Σάντα Μαρία. Ο Ρομουάλδος συνέχισε να λατρεύει κρυφά το είδωλο του χρυσού φιδιού μέχρι που η γυναίκα του το παρέδωσε στον ιερέα ο οποίος το έλιωσε, μετατρέποντάς το σε δισκοπότηρο. Παρόλα αυτά, ιστορικά δεδομένα αντικρούονται με τον θρύλο καθώς, σύμφωνα με αυτά, το 663 μ.Χ. δούκας του Μπενεβέντο ήταν ο Γκριμάλδος, και όχι ο Ρομουάλδος.

      Ο θρύλος, όμως, της ιερής καρυδιάς γύρω από την οποία συνάσσονταν οι μάγισσες δεν έπαψε να υπάρχει. Ειδικά τον 13ο αιώνα και συγκεκριμένα από το έτος 1273 ξεκίνησε για τα καλά, με το Μπενεβέντο να είναι το σημείο συνάντησης όλων των μαγισσών της Ιταλίας, όπου και έκαναν τις τελετές τους. Ένας αστικός μύθος, που ισορροπεί μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας και ο οποίος έχει εμπνεύσει πολλούς συγγραφείς, μουσικούς και καλλιτέχνες οποιουδήποτε είδους. Το 1428 το Μπενεβέντο έγινε ακόμη πιο δημοφιλές για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, όταν δικάστηκε στη Ρώμη και εκτελέστηκε στην πυρά η Ματεούτσια ντα Τόντι( Matteuccia da Todi). Η συγκεκριμένη γυναίκα, λέγεται ότι έκανε τις ιεροτελεστίες και τις τελετές της, στη σκιά μίας καρυδιάς, η οποία ταυτίστηκε με το δέντρο που είχε κοπεί και καεί από τον ιερέα Βαρβάτο (από εκεί προέρχεται και η λέξη βαρβάτος). Η ίδια έφτιαχνε μαγικά φίλτρα που αποπλανούσαν τους άντρες κάτω από το συγκεκριμένο δέντρο (καρυδιά) και το οποίο «αναστήθηκε» από τον Διάβολο! Ειλικρινά ο κόσμος πίστευε ότι το δέντρο είχε είτε αναγεννηθεί από τον Διάβολο είτε ότι οι μάγισσες είχαν φυτέψει τον σπόρο!!

      Πως όμως ήταν αυτές οι περιβόητες μάγισσες? Κατά τον θρύλο, οι μάγισσες, δίχως να ξεχωρίζουν από τις υπόλοιπες γυναίκες στο φως της μέρας, άλειφαν τη νύχτα τα στήθη τους με μια παραισθησιογόνο αλοιφή και πετούσαν πάνω σε σκούπες από σόργο. Όταν πετούσαν γίνονταν άυλες, προτιμώντας νύχτες με άνεμο, και πρόφεραν ένα μαγικό ξόρκι με το οποίο ζητούσαν τη μαγική αλοιφή να τις οδηγήσει στην καρυδιά του Μπενεβέντο. Έκλεβαν άλογα, τους έπλεκαν τις χαίτες σε κοτσίδες και τα έτρεχαν μέχρι να αφρίσουν, αλείφοντας έπειτα τα γυναικεία σώματά τους με τον αφρό. Αν και μερικές τους ενέργειες έμοιαζαν περισσότερο με αθώες φάρσες, οι δυνάμεις τους θεωρούνταν ότι μπορούσαν να προκαλέσουν αποβολές, παραμορφώσεις στα νεογέννητα αλλά και να κλέψουν νεογέννητα από τις κούνιες τους, να τα ρίξουν στη φωτιά και έπειτα να τα επιστρέψουν εκεί όπου τα είχαν βρει. Χόρευαν γύρω-γύρω όταν έκαναν τα μαγικά και γελούσαν συνεχώς. Από τον 15ο αιώνα το κυνήγι μαγισσών είχε αρχίσει και μέχρι και τον 18ο αιώνα πολλές γυναίκες οδηγήθηκαν στην αγχόνη με την κατηγορία της μαγείας.

      Οι μάγισσες αλλά και η ιερή καρυδιά, ένα δέντρο, κατά τον θρύλο, ψηλό, αειθαλές και «βλαβερής φύσεως» αναφέρθηκαν σε ποιήματα και βιβλία με την ιστορία να αλλάζει ελαφρώς από διήγηση σε διήγηση, ενώ αποτελούν έμπνευση για πολλούς καλλιτέχνες μέχρι και σήμερα. Μάλιστα στο ίδιο δέντρο, τον 16ο αιώνα, βρέθηκαν τα κόκκαλα ενός πτώματος, από το οποίο είχαν «ξηλώσει» τη σάρκα, με μια αύρα μυστηρίου να εξαπλώνεται περεταίρω. Η καρυδιά σύμφωνα με τις καταθέσεις των μαγισσών, πρέπει να έχει πάντα πράσινο φύλλωμα (χειμώνα-καλοκαίριι) και πρέπει να… κουβαλάει πάντα κάτι κακόβουλο. Αν και ακόμη δεν έχει βρεθεί η τοποθεσία αυτού του δέντρου, οι θρύλοι γύρω από το Μπενεβέντο και τις μάγισσες συνεχίζουν να απασχολούν τον κόσμο. Και είναι σίγουρο ότι αποτελεί μέχρι και σήμερα μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες ιστορίες μαγισσών της Ευρώπης.

      Φυσικά οι κάτοικοι της πόλης τις υποδέχτηκαν με ανοιχτές αγκάλες. Προσφέροντάς τες μάλιστα το τοπικό λικέρ βοτάνων «Strega», εις την ελληνική «λικέρ μάγισσας», το οποίο παράγεται στην περιοχή από το 1860 και η ετικέτα πάνω στο μπουκάλι απεικονίζει το χορό των μαγισσών κάτω από ένα ψηλό, αειθαλές, «βλαβερής φύσεως», ιερό δέντρο καρυδιάς. Όμως δεν είναι μόνο οι μάγισσες που υπερηφανεύονται οι ντόπιοι. Αλλά και η ποδοσφαιρική ομάδα. Ο σύλλογος ιδρύθηκε το 1929. Το 2005 διαλύθηκε. Το φοβερό είναι ότι την ίδια χρονιά επανιδρύθηκε! Η μαγεία δεν σβήνει ποτέ. Μια μαγική ποδοσφαιρική ομάδα που μέσα σε 15 μόλις χρόνια έκανε μαγικά. Ξεπρόβαλε στο επαγγελματικό ποδοσφαιρικό στερέωμα της Ιταλίας χάρη στην ανάληψη του διοικητικού θώκου από τα αδέρφια Βιγκόριτο. Οι οποίοι είναι ευεργέτες της πόλεως, εξ’ ου και το όνομα στο 25.000 θέσεων γήπεδό της «Τσίρο Βιγκορίτο», προς τιμή του συγχωρεμένου Τσίρο και έκανε τους πάντες να χαζέψουν. Μία χρονιά μόνο έπαιξε στη «Σέριε Α» και τρέλανε κόσμο. Νίκησε εκτός έδρας τη Σαμπντόρια, τη Φιορεντίνα, την Ουντινέζε και έμεινε αήττητη με τη Γιουβέντους! Στην έδρα της έφερε ισοπαλία με 1-1 και στο Τορίνο νίκησε με 1-0! Μπορεί τελικά να μην μπόρεσε να σωθεί αλλά η παρουσία της έμεινε αξέχαστη. Τώρα αυτή την στιγμή βρίσκεται στην τρίτη εθνική της γειτονικής χώρας και παλεύει για την άνοδο. Με το κόκκινο, το κίτρινο και το μαύρο πάνω της σκορπάει τρόμο. Είναι σίγουρο ότι σε λίγα χρόνια θα είναι πάλι στην πρώτη κατηγορία με τα ποδοσφαιρικά της ξόρκια. Θα προσπαθήσει να μαγέψει τους αντιπάλους της και να… στοιχειώσει τα παιχνίδια εναντίον της. Και ποιος τολμάει να τα βάλει με μια μάγισσα? Απλά κανείς…

Από τον Ευστράτιο Φωτεινό