Αυτογκόλ (αγγλ.: οwn goal) στο ποδόσφαιρο και στα ομαδικά αθλήματα που ισχύει η επίτευξη τέρματος (γκολ), ονομάζεται η περίπτωση κατά την οποία παίκτης προωθεί την μπάλα στην εστία (αλλιώς τέρμα) της δικής του ομάδας.
Αποτελεί, σχεδόν πάντα, ατυχές συμβάν και προκαλείται από την αποτυχημένη προσπάθεια του αμυνόμενου να αποκρούσει ή να μεταβιβάσει τη μπάλα. Η λέξη χρησιμοποιείται και μεταφορικά για κάθε ενέργεια κάποιου που προκαλεί ζημιά στον εαυτό του ή τον κύκλο του (οικογένεια, επιχείρηση και άλλα). Ναι σωστά για άλλη μια φορά αγαπημένοι μας αναγνώστες καταλάβατε. Σήμερα το art of football θα σας ταξιδέψει στον άτυχο και δυστυχώς κάποιες φορές ακόμα και αιματοβαμμένο κόσμο των αυτογκόλ! Σε κάθε πρωτάθλημα από το κορυφαίο, όπως είναι η «Πρέμιερ Λιγκ» αυτή τη στιγμή έως το τελευταίο τοπικού χαρακτήρα παγκοσμίως υπάρχει το αυτογκόλ.
Πολλές φορές οι αμυντικοί γίνονται οι καλύτεροι «εκτελεστές» κατά της εστίας που προστατεύουν. Αλλά ακόμα και επιθετικοί μπερδεύονται και σκοράρουν σε λάθος εστία. Όσο για τους τερματοφύλακες εκεί και αν τα βιντεάκια δε σταματούν να παίζουν με τις γκάφες τους. Στην πλούσια γεμάτη ιστορία του Μουντιάλ έχουμε δει απίστευτα αυτογκόλ.
Πάνω από 2.600 γκολ έχουν σημειωθεί όλες αυτές τις δεκαετίες σε αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλου. Μόνο τα 54 από αυτά ήταν αυτογκόλ. Επειδή το θέμα όμως σε κάποιες περιπτώσεις ήταν κάπως μπερδεμένο η ΦΙΦΑ το ξεκαθάρισε.
Το 1997, η παγκόσμια ομοσπονδία δημοσίευσε οδηγίες για την ταξινόμηση ενός αυτογκόλ ως׃ «όταν ένας παίκτης παίζει την μπάλα απευθείας στο δικό του δίχτυ ή όταν ανακατευθύνει το σουτ, σέντρα ή πάσα ενός αντιπάλου στο δικό του τέρμα και αποκλείει το σουτ που είναι στοχευμένα (δηλ. τέρμα) και αγγίζουν έναν αμυντικό ή ριμπάουντ από το πλαίσιο του τέρματος και αναπηδούν από έναν αμυντικό ή τερματοφύλακα». Εννοείται φυσικά πως κανένας παίκτης, δεν θέλει να έχει την γκαντεμιά να σημειώσει γκολ στη λάθος εστία. Οι πρωταθλητές των αυτογκόλ είναι οι Μεξικανοί. Αφού έχουν βάλει τέσσερα εις βάρος τους. 
Κανένα αυτογκόλ δεν μπήκε ποτέ υπέρ τους. Ενώ το κακό τριτώνει επειδή ήταν η πρώτη ομάδα που πέτυχε αυτογκόλ και μάλιστα στο πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο το 1930! Ο Μανουέλ Ρόσας (Manuel Rosas) είχε την τιμή εναντίον της Χιλής!
Θα σας αναφέρουμε τώρα αναλυτικά κάποια στατιστικά που έχουν αξία. Ελπίζω να σας κουράσουμε! Το πιο γρήγορο αυτογκόλ το έβαλε στο 3’ λεπτό ο Σέαντ Κολασινατς (Sead Kolašinac) το 2014 στη Βραζιλία στον αγώνα Βοσνία Ερζεγοβίνη-Αργεντινή. Το πιο αργό μπήκε το 2018 στη Ρωσία στο 95’ λεπτό από τον Αζίζ Μπουχαντούζ (Aziz Bouhaddouz) μεταξύ Μαρόκο-Ιράν. 
Το μόνο αυτογκόλ που έχει μπει στην παράταση ήταν του Τζίμι Ντίκινσον (Jimmy Dickinson) στο 94’ λεπτό το 1954 στην Ελβετία ανάμεσα στην Αγγλία και το Βέλγιο. Το πρώτο και μόνο αυτογκόλ που άνοιξε το σκορ ήταν το 2014 πάλι στη Βραζιλία. Αντίπαλες η διοργανώτρια και η Κροατία. Ο Μαρτσέλο (Marcelo) στο 11’ λεπτό σημάδεψε τη λάθος εστία. Αν και η Βραζιλία στη συνέχεια το γύρισε στο τελικό 3-1. Το μόνο αυτογκόλ που μπήκε ποτέ σε τελικό ήταν αυτό του Κροάτη Μάριο Μάντζουκιτς (Mario Mandžukić ) στο 18’ λεπτό στη νίκη θρίαμβο τελικά της Γαλλίας με 4-2 το 2018 στη Ρωσία. Ο μόνος αγώνας με δύο αυτογκόλ, έγινε στο Μουντιάλ του 2002 στη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία που το διοργάνωσαν. Αντίπαλες Πορτογαλία και Η.Π.Α όπου ο Ζόρζε Κόστα (Jorge Costa) στο 29’ λεπτό σκόραρε κατά λάθος για τις Ηνωμένες Πολιτείες και ο Τζεφ Άγκος (Jeff Agoos) από τις Ηνωμένες Πολιτείες στο 71’ λεπτό επέστρεψε το «δώρο» σκοράροντας για την Πορτογαλία!!
Ο νεότερος παίκτης τώρα που έχει σημειώσει αυτογκόλ είναι ο Έντσον Αλβάρεζ (Edson Álvarez), που ήταν 20 ετών στον αγώνα Μεξικό εναντίον Σουηδίας το 2018 στη Ρωσία.
Ο γηραιότερος παίκτης αντίστοιχα είναι ο Σεργκέι Ιγκνάσεβιτς (Sergei Ignashevich) 38 ετών πάλι το 2018 μεταξύ Ρωσίας-Ισπανίας. Πάμε να δούμε τώρα παίκτες που έχουν πετύχει αυτογκόλ αλλά και κανονικά γκολ. Ο Μανουέλ Ρόσας (Manuel Rosas) από το Μεξικό σκόραρε δύο φορές εναντίον της Αργεντινής το 1930 στην Ουρουγουάη. Ο Ρουντ Κρολ (Rudolf Krol) από την Ολλανδία σκόραρε εναντίον της Αργεντινής το 1974 στη Δυτική Γερμανία. Ο Έρνι Μπραντς (Ernie Brandts) από την Ολλανδία σκόραρε εναντίον της Αυστρίας και της Ιταλίας το 1978 στην Αργεντινή. Ο Σίνισα Μιχαήλοβιτς (Siniša Mihajlović) της Γιουγκοσλαβίας σκόραρε εναντίον του Ιράν το 1998 στη Γαλλία. 
Ο Παρκ Τσου-Γιουνγκ (Park Chu-Young) από τη Νότια Κορέα σκόραρε εναντίον της Νιγηρίας το 2010 στη Νότια Αφρική. Ο Κάρλες Πουγιόλ (Carles Puyol) από την Ισπανία σκόραρε εναντίον της Γερμανίας το 2010 και πάλι στην αφρικανική ήπειρο. Ο Φερναντίνιο (Fernandinho) της Βραζιλίας σκόραρε εναντίον του Καμερούν το 2014 στη Βραζιλία. Ο Ντένις Τσερίσεφ (Denis Cheryshev) από τη Ρωσία σκόραρε δύο φορές εναντίον της Σαουδικής Αραβίας και μία φορά εναντίον της Αιγύπτου και της Κροατίας το 2018 στη Ρωσία. 
Ο Μάριο Μάντζουκιτς (Mario Mandžukić) από την Κροατία σκόραρε δύο φορές εναντίον του Καμερούν το 2014 και μία φορά εναντίον της Δανίας, της Αγγλίας και της Γαλλίας το 2018 πάλι στη χώρα του Πούτιν. Ο Έντσο Φερνάντεζ (Enzo Fernández) της Αργεντινής σκόραρε εναντίον του Μεξικού το 2022 στο Κατάρ. Παίκτες τώρα να σκοράρουν και για τις δύο ομάδες σε έναν αγώνα είναι ο Έρνι Μπραντς (Ernie Brandts) στο παιχνίδι Ολλανδία- Ιταλία, το 1978 στην Αργεντινή. Και ο δεύτερος ο Μάριο Μάντζουκιτς (Mario Mandžukić) μεταξύ Κροατία-Γαλλία το 2018 στη Ρωσία.
Το τουρνουά με τα περισσότερα αυτογκόλ ήταν της Ρωσίας το 2018 με 12!! 
Τουρνουά χωρίς ούτε ένα αυτογκόλ ήταν το 1934 στην Ιταλία, το 1950 στη Βραζιλία, το 1958 στη Σουηδία, το 1962 στη Χιλή και το 1990 ξανά στην Ιταλία. Τα περισσότερα αυτογκόλ μιας ομάδας σε ένα τουρνουά τα έκανε η Βουλγαρία στο Μουντιάλ του 1966 στην Αγγλία με δύο και η Ρωσία το 2018 ως διοργανώτρια με τον ίδιο αριθμό. Τα περισσότερα αυτογκόλ υπέρ μιας ομάδας σε ένα τουρνουά ανήκει στη Γαλλία και μάλιστα δύο φορές. Το 2014 στη Βραζιλία και το 2018 στη Ρωσία. Μάλιστα η Γαλλία είναι η μόνη χώρα που έχει υπέρ της έξι αυτογκόλ και δεν έχει βάλει κανένα όλα αυτά τα χρόνια στα Παγκόσμια Κύπελλα. 
Η μόνη ομάδα που έχει πετύχει πολλά αυτογκόλ για τον ίδιο αντίπαλο είναι η Γιουγκοσλαβία που σημείωσε δύο αυτογκόλ για τη Δυτική Γερμανία και μετέπειτα ενωμένη Γερμανία το 1954 στην Ελβετία και το 1998 στη Γαλλία. Κάποια άλλα τελευταία στατιστικά είναι, ότι το αυτογκόλ που σημείωσε ο τερματοφύλακας της Ονδούρας Νοέλ Βαγιαδάρες για τη Γαλλία το 2014 ήταν το πρώτο γκολ Παγκοσμίου Κυπέλλου (οποιουδήποτε είδους) που βραβεύτηκε με τεχνολογία γραμμής τέρματος. Το Τρινιντάντ και Τομπάγκο έχει σημειώσει περισσότερα αυτογκόλ (ένα) από τα κανονικά γκολ (μηδέν). Ο Παναμάς και ο Καναδάς έχουν επωφεληθεί από τόσα αυτογκόλ (ένα) όσα κανονικά γκολ (ένα). Ας δούμε λίγο τα ποδοσφαιρικά «μεγαθήρια» πως είναι στο συγκεκριμένο τομέα. 
Η Βραζιλία έχει δύο αυτογκόλ κατά και ένα υπέρ. Η Ολλανδία έχει ακριβώς το ίδιο. Η Αργεντινή και η Ισπανία έχουν απόλυτη ισορροπία με δύο υπέρ και δύο κατά. Η Πορτογαλία έχει δύο γκολ κατά και τρία υπέρ. Η Ουρουγουάη και αυτή το ισοζύγιο στη μέση, με ένα υπέρ και ένα κατά. Η Αγγλία με ένα κατά και δύο υπέρ βγαίνει κερδισμένη έστω και οριακά. Η Γερμανία και η Ιταλία πολύ κερδισμένες με ένα κατά και τέσσερα υπέρ. Και τέλος η Γαλλία με κανένα κατά και έξι υπέρ!!
Δυστυχώς υπάρχει και ένα αυτογκόλ που βάφτηκε στην κυριολεξία με αίμα. 
Ήταν του Κολομβιανού Αντρές Εσκομπάρ (Andrés Escobar) αμέσως μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1994 στις Η.Π.Α. Ήταν τα αντίποινα από άνανδρα καθάρματα που τον σκότωσαν με έξι σφαίρες… Επειδή σημείωσε αυτογκόλ που συνέβαλε στον αποκλεισμό της ομάδας του από τη διοργάνωση στον αγώνα με τους γηπεδούχους Αμερικανούς. Δυστυχώς το ποδόσφαιρο δεν είναι μόνο χαρά. Αυτό ήταν το στατιστικό πιο πολύ αφιέρωμα μας για τα αυτογκόλ στα Παγκόσμια Κύπελλα. Του αυτογκόλ… το κάγκελο!!!
Από τον Ευστράτιο Φωτεινό
