Βιέννη 27 Μαΐου 1987, το ρολόι του Πράτερ (νυν Στάδιο Ερνστ Χάπελ) έχει μπει στο τελευταίο δεκαπεντάλεπτο του τελικού του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης και όλα δείχνουν ότι δεν θα έχουμε κάποια έκπληξη στον τελικό νικητή. Το μεγάλο φαβορί Μπάγερν έχει φέρει από νωρίς το παιχνίδι στα μέτρα της και κρατάει με άνεση το 1-0 από το 27ο λεπτό με τέρμα του Κογκλ. Το μόνο που περιμένει η ομάδα του Λόταρ Ματέους είναι το σφύριγμά της λήξης για να κατακτήσει για 4η φορά συνολικά και για πρώτη μετά από σχεδόν μία δεκαετία το τρόπαια με τα «μεγάλα αυτιά». Από την άλλη μεριά η ομάδα της Πόρτο θα πρέπει να είναι και ευχαριστημένη που έφτασε για πρώτη φορά στην ιστορία της στον τελικό αλλά και που το σκορ του παιχνιδιού δεν πήρε μεγαλύτερες διαστάσεις. Έτσι τα τελευταία λεπτά της αναμέτρησης- όπως στην ουσία ήταν και όλο το δεύτερο ημίχρονο- αναμένονται διαδικαστικού χαρακτήρα.
Ο τεχνικός της Πόρτο Άρτουρ Ζόρζε βλέποντας ότι η ομάδα του είναι τελείως ακίνδυνη αποφασίζει να περάσει έναν ακόμη επιθετικό στον αγωνιστικό χώρο. Μερικά λεπτά αργότερα έρχεται η φάση που περίμεναν οι Πορτογάλοι όταν ο Χουαρί- η χρυσή αλλαγή του Ζόρζε- με μία διείσδυση από τα δεξιά φέρνει την αναστάτωση στην άμυνα των Γερμανών. Αφού προλαβαίνει και τον τερματοφύλακα Πφάφ που βγήκε να τον κλείσει, πετάει την μπάλα στη μικρή περιοχή που βρισκόταν ο Μαντζέρ με τη πλάτη όμως γυρισμένη προς το τέρμα. Τότε ο Αλγερινός χωρίς δεύτερη σκέψη- και με την άγνοια κινδύνου που διακρίνει τους περισσότερους Αφρικανούς ποδοσφαιριστές- με το δεξί τακουνάκι στέλνει την μπάλα στην εστία της Μπάγερν σκοράροντας το διασημότερο τακουνάκι όλων των εποχών. Ο Πελέ μάλιστα το χαρακτήρισε σαν το καλύτερο γκολ που έχει δει γιατί ακόμη και ο άνθρωπος των χιλίων και πλέον γκολ αν βρισκόταν στη θέση του Μαντζέρ πιθανόν να μην τολμούσε να κάνει τακουνάκι σε ένα τόσο κρίσιμο παιχνίδι. “Αν προσπαθούσα να γυρίσω και να σουτάρω θα έχανα χρόνο και μπορεί να με κλείνανε οι αμυντικοί” θα δηλώσει μετά το τέλος ο μεγάλος πρωταγωνιστής του τελικού. Και επειδή την ιστορία την γράφουν πάντα οι νικητές έτσι και το τακουνάκι του Μαντζέρ δεν θα είχε την ίδια αναγνώριση αν η Πόρτο δεν κατακτούσε το τρόπαιο. Γι’αυτό και πριν ακόμα συνέλθει η Μπάγερν, Μαντζέρ και Χουαρί αντιστρέφουν ρόλους και τρία λεπτά αργότερα (80′) μία κούρσα του Αλγερινού σε ανοργάνωτη αυτή τη φορά άμυνα των Γερμανών δίνει έτοιμο γκολ στον Βραζιλιάνο φορ και φέρνει τα πάνω κάτω στον τελικό. “Ήμασταν πρωταθλητές Ευρώπης για 80′ λεπτά και τα πετάξαμε όλα στα σκουπίδια’’ θα πει αρχηγός της Μπάγερν Λόταρ Ματέους που θα κατηγορηθεί ακόμη και από τους συμπαίκτες του για έλλειψη νοοτροπίας και σοβαρότητας.
Σε μία εποχή που οι Αφρικανοί ποδοσφαιριστές δεν ήταν και τόσο…δημοφιλείς όσο είναι σήμερα ο Αλγερινός Μουσταφά Ραμπάχ Μαντζέρ γίνεται ο πρώτος (γέννημα-θρέμμα) εκπρόσωπος της «Μαύρης Ηπείρου» που κατακτά το βαρύτιμο τρόπαιο, 32 ολόκληρα χρόνια μετά την πρώτη διοργάνωση (1955-56). Θα είναι μάλιστα και ο μεγάλος πρωταγωνιστής του τελικού. Ενός τελικού που μνημονεύεται ακόμη και σήμερα για μία και μοναδική φάση που δεν είναι άλλη από το τακουνάκι του Μαντζέρ. Το οποίο ένα μόλις χρόνο μετά το Μουντιάλ του Μεξικό και το «Χέρι του Θεού» από τον Μαραντόνα είχε χαρακτηριστεί σαν το «Τακουνάκι το Αλλάχ».
Η καριέρα του Βορειοαφρικανού όμως αν και έχει ταυτιστεί με αυτή τη φάση έχει να επιδείξει και άλλα εξίσου σημαντικά γκολ και εμφανίσεις. Μερικούς μήνες αργότερα οι «Δράκοι» θα ταξιδεύσουν στο Τόκιο για τον τελικό του Διηπειρωτικού Κυπέλλου όπου τους περίμενε η νικήτρια του Κόπα Λιμπερταδόρες, η Πενιαρόλ από το Μοντεβίδεο. Εκεί υπό σφοδρή χιονόπτωση πάνω στον πάγο και τη λάσπη ο Αλγερινός άσσος όχι μόνο δεν θα επηρεαστεί από τις πρωτόγνωρες για αυτόν καιρικές συνθήκες αλλά θα δώσει μία παράσταση στο χιόνι που θα ζήλευε ακόμη και Ελβετός σκιέρ. Η κακοκαιρία των προηγουμένων ημερών άλλα και οι θερμοκρασία που ήταν σταθερά υπό του μηδενός είχε δημιουργήσει ένα στρώμα πάγου στον αγωνιστικό χώρο, ενώ η χιονόπτωση την ώρα του αγώνα μείωνε την ορατότητα των παιχτών αλλά και τον 45000 ηρωικών Ιαπώνων φιλάθλων που γέμισαν το στάδιο του Τόκιο. Οι επικίνδυνα ακραίες για παίχτες και θεατές καιρικές συνθήκες δεν έδειξαν να συγκινούν τους διοργανωτές, που έδωσαν για ακόμη μία φορά προτεραιότητα στην τήρηση των τηλεοπτικών συμβολαίων και χορηγικών συμφωνιών παρά στην ομαλή διεξαγωγή ενός παιχνιδιού που αναδείκνυε την κορυφαία ομάδα του πλανήτη. «Τις συνθήκες αυτές τις συναντάς μια φορά στη καριέρα σου. Το παιχνίδι έπρεπε να γίνει κανονικά λόγω των πιέσεων που ασκούσαν οι χορηγοί και η τηλεόραση» θα πει μετά από χρόνια ο Μαντζέρ. Οι παίχτες που με μεγάλη προσπάθεια άλλαζαν έστω μία πάσα γνώριζαν ότι αυτός που θα ήταν πιο τυχερός και πετύχαινε πρώτος γκολ λογικά θα κέρδιζε και τον τίτλο. Πρώτη γκολ θα πετύχαινε η Πόρτο αλλά μερικά λεπτά πριν το σφύριγμα της λήξης του παιχνιδιού η ομάδα της Ουρουγουάης ισοφαρίζει με τον Βιέρα και οδηγεί το ματς στην παράταση. Δίνοντας έτσι συνέχεια στο μαρτύριο όλων όσον βρισκόταν στο γήπεδο. Στο 110′ μετά από μία τυφλή απομάκρυνση της Πορτογαλικής άμυνας η μπάλα διεκδικείται από Μαντζέρ και Τρανσάτε αλλά καθώς αυτή πέφτει στο έδαφος μένει κολλημένη στο χιόνι μπροστά από τον Αλγερινό επιθετικό. Αυτός ξέροντας ότι ήταν αδύνατον να προχωρήσει προς την αντίπαλη περιοχή με την μπάλα στα πόδια απλά σουτάρει προς την εστία. «Η ορατότητα ήταν πολύ κακή, μόλις που διέκρινα μία σιλουέτα αρκετά έξω από τα γκόλποστ και υπέθεσα ότι ήταν ο τερματοφύλακας, γι’αυτό και σούταρα από τόσο μακριά». Με αυτό τον τρόπο και από τριάντα μέτρα απόσταση «κρεμάει» τον Εντουάρντο Περέιρα στέλνοντας τη μπάλα προς τη γωνία της εστίας του. Η μπάλα όμως μερικά εκατοστά πριν τη τελική γραμμή δείχνει να κολλάει στον πάγο και τη λάσπη του τερέν τελικά όμως κάνει το χατίρι των «Δράκων» χαρίζοντας έτσι ένα ακόμη διεθνές τρόπαιο στην Πόρτο αλλά και το βραβείο του MVP στον Μαντζέρ. «Οι εκδηλώσεις που ακολούθησαν μετά την επιστροφή μας στο Οπόρτο μπορούν να συγκριθούν μόνο με αυτές που ζήσαμε στην Αλγερία μετά την ανεξαρτητοποίηση της χώρας. Μετά από πολλές ώρες αναμονής στο αεροδρόμιο κατάφερα να φτάσω σπίτι με τη βοήθεια της αστυνομίας. Όλοι οι δρόμοι ήταν κλειστοί από τον κόσμο που μας περίμενε σαν θεούς, όταν τελικά κατάφερα να μπω στο σπίτι έκανα άλλες τρεις μέρες να βγω αφού οι οπαδοί της Πόρτο με περίμεναν για να μου εκδηλώσουν τη λατρεία τους».
Σε ηλικία 22 ετών ο Ραμπάχ Μαντζέρ θα οδηγήσει την πατρίδα του στα τελικά του Κυπέλλου Εθνών Αφρικής –μετά από 12 χρόνια απουσίας- και θα συμπεριληφθεί στην κορυφαία 11άδα της διοργάνωσης. Μερικούς μήνες αργότερα στα προκριματικά του Μουντιάλ της Ισπανίας (1982), με δικό του γκολ θα δώσει την νίκη στους Αλγερινούς με 2-1 επί της Νιγηρίας στέλνοντάς την χώρα του για πρώτη φορά σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου. Εκεί θα «συστηθεί» στην παγκόσμια ποδοσφαιρική κοινότητα καθώς στη φάση των ομίλων με δικό του τέρμα θα ανοίξει το σκορ στη μεγαλύτερη νίκη στην ιστορία της εθνικής ομάδας της χώρας του (2-1) απέναντι στην φιναλίστ εκείνης της διοργάνωσης Δυτική Γερμανία. Αυτή μάλιστα θα είναι η πρώτη νίκη Αφρικανικής ομάδας κόντρα σε Ευρωπαϊκή στην ιστορία του θεσμού. Παρόλα αυτά η Αλγερία δεν θα καταφέρει να προκριθεί από τον όμιλο αφού την τελευταία αγωνιστική τα «αδελφά έθνη» Γερμανία και Αυστρία- στο παιχνίδι που θα στιγματίσει ολόκληρη τη διοργάνωση- θα φέρουν το ιδιαίτερα βολικό και για τις δύο 1-0 υπέρ της πρώτης. Το οποίο θα στείλει τις δύο Ευρωπαϊκές χώρες στην επόμενη φάση. Αυτό το αποτέλεσμα ήταν και ο λόγος που από τα επόμενα μουντιάλ η ΦΙΦΑ θα αλλάξει τον κανονισμό ώστε τα παιχνίδια της τελευταίας αγωνιστικής των ομίλων να διεξάγονται ταυτόχρονα. Ο Αλγερινός άσσος είχε μπει πλέον στο μικροσκόπιο Ευρωπαϊκών συλλόγων μίας και εκείνη την εποχή μόνο το Παγκόσμιο Κύπελλο έδινε την ευκαιρία σε παίχτες από χώρες της Αφρικής ή της Ασίας να προβληθούν. Όμως για να έρθει η μεταγραφή στην Ευρώπη έπρεπε να ξεπεραστεί το εμπόδιο της Αλγερινής ομοσπονδίας που γενικά δεν έβλεπε με καλό μάτι τις μετακινήσεις γηγενών παιχτών στο εξωτερικό θέτοντας ηλικιακές και όχι μόνο προϋποθέσεις με την αστεία πρόφαση ότι έτσι θα πέσει η ποιότητα του… Αλγερινού πρωταθλήματος. Ο 24χρονος τότε Μαντζέρ για να πιέσει την κατάσταση απείλησε με αποχώρηση από την εθνική ομάδα κάτι που έκανε την ομοσπονδία να το ξανασκεφτεί και τελικά να του δώσει του την ελευθέρα να αγωνιστεί στην Ρασίνγκ Κλαμπ του Παρισιού. Μετά από δυόμιση σεζόν στη Γαλλία σε Ρασίνγκ και Τούρς (57 συμ./30 γκολ) ο Άρτουρ Ζόρζε της Πόρτο κρίνει ότι ο Αφρικανός επιθετικός έχει όλα όσα χρειάζεται για να ενισχύσει την επίθεση της Πόρτο. Έτσι δεν δυσκολεύεται να τον ντύσει με τα κυανόλευκα των «Δράκων». Σε μία μόλις τριετία (1985-1988, 50 συμ./29 γκολ) εκτοξεύει τις μετοχές του στο ποδοσφαιρικό χρηματιστήριο αλλά μαζί και το όνομα της Πόρτο. Το οποίο μέχρι τότε βρισκόταν κάτω από τη σκιά της Μπενφίκα στην Πορτογαλία. Το σύνολο του Άρτουρ Ζόρζε (ο οποίος έφυγε το καλοκαίρι του 1987) και αργότερα του Μίροσλαβ Ίβιτς που τον διαδέχτηκε, κατακτάει εκείνη την περίοδο δύο πρωταθλήματα και ένα κύπελλο Πορτογαλίας. Το 1987 στέφεται πρωταθλήτρια Ευρώπης, την ίδια χρονιά κατακτά το Ευρωπαϊκό Σούπερ Καπ κόντρα στον Άγιαξ ενώ μερικούς μήνες αργότερα κερδίζει και το Διηπειρωτικό Κύπελλο. Φυσικά δεν λείπουν και οι προσωπικές διακρίσεις για τον παίχτη με το «Νο 8» στη φανέλα που το 1987 αναδεικνύεται κορυφαίος Αφρικανός ποδοσφαιριστής και MVP του τελικού του Διηπειρωτικό Κυπέλλου. Επίσης κερδίζει τον τίτλο του κορυφαίου παίχτη του Πορτογαλικού πρωταθλήματος τις χρονιές 1985 και 1988.
Μετά από όλα αυτά ήταν πλέον έτοιμος για να κάνει το βήμα παραπάνω στην καριέρα του. Μπορεί να βρίσκονταν στην πρωταθλήτρια Ευρώπης αλλά ούτε η Πόρτο, ούτε το Πορτογαλικό πρωτάθλημα είχανε την λάμψη άλλων συλλόγων και πρωταθλημάτων. Το καλοκαίρι του 87′ το όνομα του Μαντζέρ ήταν ψηλά στην ατζέντα του γενικού διευθυντή της Μπάγερν Μονάχου Ούλι Χένες και του νέου προπονητή της ομάδας Γιούπ Χάινκες μίας και οι Βαυαροί μετά το κάζο της Βιέννης βρισκόταν σε περίοδο ριζικών αλλαγών. Έτσι ο Αλγερινός δεν δυσκολεύτηκε να μπει στο αεροπλάνο για το Μόναχο. Όμως η μεταγραφή αυτή δεν ολοκληρώθηκε ποτέ αφού το ιατρικό επιτελείο των Βαυαρών την χαρακτήρισε υψηλού ρίσκου εξαιτίας ενός πρόσφατου τραυματισμού του ποδοσφαιριστή. Αν και ο ίδιος θα δηλώσει ότι τη μεταγραφή χάλασε η διοίκηση των Πορτογάλων επειδή ο παίχτης συνομιλούσε με τη Μπάγερν χωρίς να τους ενημερώσει. Έτσι ο Μαντζέρ επέστρεψε άπραγος για το Οπόρτο με μοναδικό αναμνηστικό μια φωτογραφία με τη φανέλα της Μπάγερν. Την οποία είχε φορέσει για τις ανάγκες της παρουσίασης του λίγες ώρες πριν χαλάσει οριστικά η μεταγραφή και η οποία διέρρευσε στο τύπο της εποχής. Το ίδιο καλοκαίρι ο Άγιαξ παραχωρεί σε τιμή ευκαιρίας στη Μίλαν τον Μάρκο φαν Μπάστεν και ο Κρόιφ βλέπει στο πρόσωπο του Μαντζέρ τον αντικαταστάτη του σπουδαίου Ολλανδού στράικερ. Άγιαξ, Πόρτο και Μαντζέρ είχανε συμφωνήσει σε όλα. Ωστόσο τη μεταγραφή χάλασε η διοίκηση του Αίαντα που διέρρευσε τη συμφωνία λίγες μέρες πριν τον τελικό του Ευρωπαϊκού Σούπερ Καπ μεταξύ της Πόρτο και του Άγιαξ. Γεμίζοντας με οργή τον Κρόιφ για τη συμπεριφορά των ανθρώπων της ομάδας του αλλά και θλίψη τον Μαντζέρ που έχασε την ευκαιρία να αγωνιστεί υπό τις οδηγίες του ανθρώπου που είχε σαν πρότυπο όταν ξεκινούσε τα πρώτα ποδοσφαιρικά του βήματα. Παρ’ όλες τις ατυχίες ο Μαντζέρ ήταν πεπεισμένος ότι ο κύκλος του στη Πόρτο είχε κλείσει και έψαχνε την επόμενη ποδοσφαιρική του στέγη. Ο Αλγερινός τότε ήταν ένα από τα πιο χοτ ονόματα του Ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου έτσι η Ίντερ που εκείνη την εποχή -όπως και η Μίλαν- αγόραζαν ότι καλύτερο κυκλοφορούσε στη αγορά του καταθέτει πρόταση. Το καλοκαίρι του 88′ ο Μαντζέρ ταξιδεύει για το Μιλάνο αλλά οι Ιταλοί, λόγω του τραυματισμού αλλά και της ηλικίας του παίχτη (είχε πατήσει τα 30) του προσφέρει μονοετές συμβόλαιο ενώ θα τον πληρώνανε βάση του αριθμού των συμμετοχών του. Κάτι που φυσικά δεν δέχεται ο ποδοσφαιριστής. Απογοητευμένος επιστρέφει στην Πόρτο για ακόμη μία σεζόν η οποία ναι μεν του προσέφερε ένα ηγεμονικό συμβόλαιο αλλά στο μυαλό του Αλγερινού ήταν ένα μεγαλύτερο πρωτάθλημα, ένα μεγαλύτερο ποδοσφαιρικό Μπραντ νέιμ. Κάτι που συνεχίστηκε και για τις επόμενες τρεις σεζόν όπου κάθε χρόνο έφευγε αλλά κάθε χρόνο έμενε στο Ντας Άντας. Έτσι το 1991 ολοκλήρωσε τη σπουδαία καριέρα του στο Οπόρτο κατακτώντας ακόμη ένα πρωτάθλημα (1989-90) και ένα κύπελλο (1990-91) με συνολικό απολογισμό 108 συμμετοχές και 50 τέρματα σε πεντέμισι σεζόν. Ενώ είχε και ένα μικρό πέρασμα από τη Βαλένθια όπου αγωνίστηκε σαν δανικός (14 συμ./4γκολ)
Την ίδια εποχή η εθνική ομάδα της χώρας του με ηγέτες τους Μαντζέρ, Μπελούμι και Άσαντ έχει γίνει πλέον μία από τις κορυφαίες ομάδες της Αφρικανικής ηπείρου το 1986 συμμετέχει για δεύτερη φορά στην ιστορία της σε Παγκόσμιο Κύπελλο (Μεξικό). Η μεγάλη όμως επιτυχία με τη φανέλα των «Αλεπούδων της ερήμου» θα έρθει στο Κόπα Άφρικα του 1990 που μέσα στην έδρα τους οι Αλγερινοί θα κατακτήσουν το τρόπαιο με αρχηγό τον ίδιο τον Μαντζέρ. Ο οποίος και θα αποσυρθεί από την εθνική ομάδα μετά το τέλος αυτής της διοργάνωσης μετρώντας συνολικά 27 γκολ σε 87 συμμετοχές.
Γεννημένος το 1958 στο- υπό Γαλλική τότε κυριαρχία- Αλγέρι από μία φτωχή, τυπική Μουσουλμανική οικογένεια της εποχής. Ανέπτυξε από μικρός έντονη πατριωτική και θρησκευτική συνείδηση την οποία εκδήλωνε σε κάθε ευκαιρία. Βιώνοντας την καταπίεση από την «άρχουσα τάξη» της εποχής και ξέροντας ότι οι προοπτικές για μία καλύτερη ζωή είναι μηδαμινές τον έκαναν να ρίξει- όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις- το βάρος στο ποδόσφαιρο. Ξεκίνησε να αγωνίζεται στα εφηβικά της ΝΑ Χουσείν Ντέι και δεν άργησε να μεταπηδήσει την πρώτη ομάδα όπου και αγωνίστηκε μέχρι τα 25 του όταν και έφυγε για το Παρίσι και τη Ρασίνγκ Κλαμπ.
Μετά το τέλος της ποδοσφαιρικής του καριέρας ακολούθησε την προπονητική η οποία όμως δεν θα είναι το ίδιο επιτυχημένη. Αφού τις δύο φορές που προσπάθησε να οδηγήσει την εθνική ομάδα της χώρας του σε τελική φάση παγκοσμίου κυπέλλου δεν τα κατάφερε (1994, 2002) ενώ όλα αυτά τα χρόνια δεν έλειψαν και οι πολλές συγκρούσεις με την ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Αλγερίας. Επίσης έχει περάσει και από τους πάγκους της ομάδας νέων της Πόρτο αλλά και συλλόγων του Κατάρ. Τα τελευταία χρόνια μοιράζεται τον χρόνο του σε Οπόρτο, Αλγέρι και Ντόχα (Κατάρ) όπου εργάζεται και σαν σχολιαστής παιχνιδιών για το Αλ-Τζαζίρα κεφαλαιοποιώντας έτσι το όνομα και την μεγάλη καριέρα που «έκανε» σαν ποδοσφαιριστής. Έχει δηλώσει επανειλημμένα “Στη ζωή μου πέτυχα περισσότερα από όσα ίσως μου αναλογούσαν, ήρθα από το πουθενά και έφτασα στην κορυφή του κόσμου, έγινα αρχηγός της εθνικής μας ομάδας και σήκωσα το Κόπα Άφρικα μέσα στην Αλγερία, έζησα ένα όνειρο, ένα παραμύθι’’. Η αλήθεια είναι ότι η ζωή του Ραμπάχ Μαντζέρ θυμίζει το παραμύθι του Αλαντίν ο οποίος ξεκίνησε από τις φτωχογειτονιές μίας Αραβικής πόλης και με τη βοήθεια της τύχης και του θάρρους του έγινε πρίγκιπας στη χώρα του. Μόνο που το παραμύθι του κορυφαίου Άραβα ποδοσφαιριστή του 20ου αιώνα δεν είχε ούτε μαγικά χαλιά ούτε λυχνάρια, παρά μόνο δράκους τους οποίους ο Μαντζέρ οδήγησε στην κορυφή της ποδοσφαιρικής Ευρώπης και του ποδοσφαιρικού κόσμου.
Από τον Μιχάλη Μαντζουράνη.