Φόρμες. Το πιο άνετο και «casual» ντύσιμο που υπάρχει. Πιτζάμες. Ζεστές, μαλακές που μας προστατεύουν τη νύχτα από το κρύο. Κάποιες φορές και πολύ σέξι όταν τις φοράει η γυναίκα που είμαστε ερωτευμένοι. Τι γίνεται όμως, όταν μια φόρμα μοιάζει με πιτζάμα? Και το ακόμα πιο παράξενο είναι, όταν το βλέπεις στον αγωνιστικό χώρο του γηπέδου. Σήμερα το art of football σας παρουσιάζει μια θρυλική «καλτ» μορφή του ποδοσφαίρου. Τον άνθρωπο που όλοι μας γουστάραμε να βλέπουμε, μόνο και μόνο επειδή φορούσε την περιβόητη φόρμα «πιτζάμα». Μιλάμε για τον Ούγγρο Γκάμπορ Κίραλι. Τον τερματοφύλακα που γεννήθηκε την Πρωταπριλιά του 1976. Στο υπέροχο Σζομπατέλι (Szombathely). Συνήθως σε κάθε παίκτη που κάνουμε αφιέρωμα αναφερόμαστε στην πορεία του βήμα βήμα. Εδώ όμως θα κάνουμε μια αλλαγή. Θα σας πούμε κατευθείαν πως ξεκίνησε η μυθική ιστορία με τη γκρι φόρμα «πιτζάμα». Το θέμα είναι ότι δεν ήταν δική του επιλογή η θρυλική γκρι φόρμα. Αλλά η μοίρα…
Πραγματικά λες και είναι βγαλμένη από τις πιο χρυσές σελίδες του Ρόι της Ρόβερς στο «Μπλεκ». Στο ξεκίνημα της καριέρας του, σε ένα εκτός έδρας ματς της Χάλαντας υπό καταρρακτώδη βροχή, η μαύρη «επαγγελματική» φόρμα του Γκάμπορ είχε γεμίσει λάσπη και ζύγιζε τουλάχιστον δέκα κιλά. Ο φροντιστής της ομάδας δεν προλάβαινε να την καθαρίσει και δεν είχε δεύτερη μαζί του. Βρέθηκε μόνο μια γκρι, φαρδιά και φορεμένη φόρμα έναν φοριαμό, άγνωστο σε ποιον ανήκε. Δεν είχε σημασία. Ο Κίραλι είπε στο φροντιστή ότι δεν έχει πρόβλημα να βγει μ’ αυτήν στο δεύτερο ημίχρονο, έδεσε γερά το λάστιχο στη μέση, βγήκε στο τερέν και μετά από μια συγκλονιστική εμφάνιση έδωσε τη νίκη στην ομάδα αποσοβώντας τουλάχιστον τρία βέβαια γκολ. Κυλήθηκε στη λάσπη (βούρκος που ήταν επίσης« trademark» η παρουσία του μπροστά από τα τέρματα εκείνες τις εποχές), λέρωσε κάθε εκατοστό της, σκούπιζε πάνω της τα λασπωμένα γάντια, την πατούσε με τις τάπες, έλιωσαν τα γόνατα, αλλά και πάλι δεν είχε σημασία, το μαγικό «φίλτρο» είχε βρεθεί. Όλα τα σκέπασε (με τον ίδιο τρόπο που σκέπαζε τα μπαμπάτσικα μπούτια του) η ιστορική εμφάνιση-πιτζάμα. Η γκρι αεράτη φόρμα, με την οποία οι υπόλοιποι εκτινασσόμαστε από καναπέ σε κρεβάτι μόλις μπει ο χειμώνας, αλλά εκείνος την καθιέρωσε για να εκτινάσσεται στις εστίες! Η Χάλαντας έκανε εννέα σερί νίκες μετά από εκείνο το παιχνίδι, πέτυχε το «θαύμα» και έμεινε στην κατηγορία απ’ εκεί που όλοι την είχαν χαμένη, δεν την υπολόγιζαν καν. Φυσικό και επόμενο η γκρι φόρμα έκτοτε να μην ξαναβγεί από το σώμα του Κίραλι. Έγινε το γούρι του, συνώνυμο της τύχης, του καλού σερί, να μετατραπεί σε σημάδι της μοίρας. Η φόρμα έγινε σύμβολο. Πολλοί φίλαθλοι της ομάδας μάλιστα, πήγαιναν στο γήπεδο φορώντας ανάλογες φόρμες!! Ο Γκαμπόρ έφτασε στο σημείο μετά από πάμπολλες παραινέσεις και αιτήματα, να φτιάξει ένα site και να την πουλάει με 8 χιλιάδες φιορίνια (κάτι λιγότερο από 25 ευρώ)!! Φυσικά εξυπακούεται ότι οι προτάσεις για να διαφημίσει σχετικά προϊόντα έπεφταν βροχή.
Είναι απίστευτες οι ιστορίες που έχει ζήσει μέσα στα γήπεδα. Θα σας τις πούμε γιατί τέτοιοι άνθρωποι και προσωπικότητες δεν βγαίνουν πια. Δυστυχώς όλα έχουν γίνει άσχημα. Ο ίδιος αντιστάθηκε σε μια εποχή που το ποδόσφαιρο είναι γεμάτο ψεύτικη μαγκιά, μοντέρνα κουρέματα, τατουάζ «μανίκι», χτισμένα κορμιά, περιποιημένες φαβορίτες και trendy instastories. Ένα άθλημα που καμιά σχέση δεν έχει με τα κλασικά, «αθάνατα», παλιά προηγούμενα χρόνια. Για αυτό και ο Ούγγρος ήταν ο τελευταίος των Μοϊκανών. Ένας «hipster» (μοδάτος) πριν καν επινοηθεί ο όρος, η μοναδική διαχρονική φιγούρα που κατέχει το μυστικό της μηχανής του χρόνου και τον έχει παγώσει στα τέλη των ’90ς. Έρχεται από άλλη εποχή, είναι το αρχέτυπο του ανθρώπου που τα έχει δει όλα στο χορτάρι. Έχει μεγαλώσει τέσσερις γενιές, έχει πέσει από μικρός στη μαρμίτα του «vintage» (συνήθειες και τάσεις άλλης εποχής) και δεν λέει να βγει. Δε θα προξενούσε καμία έκπληξη ακόμη κι εάν τον έβλεπες να οδηγεί το πούλμαν της ομάδας και να κερνάει μπύρες την αποστολή. Το έχει κάνει ακόμη κι αυτό. Ήταν ο άνθρωπος που ήξερε πότε θα μιλήσει, γιατί θα μιλήσει και κυρίως τι θα πει. Και οι συμπαίκτες του, οι προπονητές του, ο κόσμος όλος τον άκουγαν ευλαβικά. Είναι βέβαιο ότι καθένας από τους συνοδοιπόρους του στην εθνική Ουγγαρίας, έχει να διηγηθεί και ένα περιστατικό, μια ιστορία. Μια διδαχή του μοναδικού ανθρώπου που εν έτει 2019 αγωνιζόταν ακόμα στα γήπεδα με την ίδια αντιτουριστική γκρι φαρδιά και ξεφτισμένη φόρμα, που οι περισσότεροι φορούν την Κυριακή και «χύνονται» στον καναπέ του σπιτιού.
Ο κόσμος και ειδικά οι Ούγγροι τον λατρεύουν, είναι ένας έρωτας κεραυνοβόλος που φούντωσε ανήμερα 25ης Μαρτίου του 1998 στο «Ernst Happel» της Βιέννης. Ακριβώς στο 7’ λεπτό. Η Αυστρία έχει κερδίσει πέναλτι, ο γκολκίπερ μας είναι ήδη 22 ετών, η μόνη διαφορά με το σήμερα στο σουλούπι του είναι πως έχει ακόμα τρίχες στο κεφάλι και κάποια (λίγα) κιλά λιγότερα. Ο «θρυλικός» Τόνι Πόλστερ πλησιάζει στη βούλα και κάνει νόημα στον διαιτητή για την μπάλα. Γιατί (την μπάλα) την κρατάει ο Κίραλι, την έχει αρπάξει με εκείνα τα τεράστια γάντια και τη ζουλάει, «ελέγχει» τον αέρα, την περιστρέφει γύρω από τη μέση, καθαρίζει τη βαλβίδα, τη «μπιστάει» στο έδαφος. Η φόρμα γκρι, φαρδιά, με τις κάθετες ρίγες στο πλάι. «Εκείνη» η φόρμα. Το ύφος πάντα το ίδιο, «cool» και σοβαρό με ελάχιστα ψήγματα άγχους. Δεν έχει σημασία τι έγινε, πως έγινε, γιατί έγινε. Φτάνει ότι έγινε και ο μεγάλος Γκάμπορ Κίραλι μπήκε στη φίλαθλη ζωή μας και ο χρόνος σταμάτησε. Όταν οι διάφοροι Νόιερ, Ντε Χέα, Κουρτουά, Γιορίς, κατεβαίνουν απ’ τα υπερσύγχρονα πούλμαν με εκείνα τα τεράστια ακουστικά και τα «fashion» τσαντάκια, ο Κίραλι σταματάει στον πρώτο ρεπόρτερ και εξηγεί, πως δεν έχει αλλάξει στην ουσία η προπόνηση του τερματοφύλακα από το 1995 και τη Χάλαντας του Σζομπάτελι. Την ομάδα της καρδιάς του από το 1982 (!) που εντάχθηκε στις ακαδημίες της. Έπαιξε κι αλλού, η καριέρα του ειδικά για Ούγγρο ποδοσφαιριστή της νεότερης ιστορίας, είναι αξιοσημείωτη, πέρασε από την «Μπουντεσλίγκα», από την «Πρέμιερ Λιγκ», αλλά μην γελιόμαστε. Ο Κίραλι είναι η προσωποποίηση του Μαγυάρου, το τοτέμ της Ουγγαρίας, τον βάζεις δίπλα στο gulas (είναι μια σούπα ή στιφάδο με κρέας και λαχανικά καρυκευμένα με πάπρικα και άλλα μπαχαρικά, το εθνικό φαγητό της Ουγγαρίας) και έχεις το ίδιο αποτέλεσμα: μια διαχρονική ατραξιόν που ισορροπεί μεαστρικά μεταξύ μύθου και καλτ, μια φιγούρα που φέρνει στο νου νοσταλγία, χαμόγελο και λογής παραβολές.
Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ήταν το ζέσταμα που έκανε πριν από κάθε παιχνίδι. Μίλησε κάποτε για εκείνες τις ακατανόητες φράσεις που ψιθυρίζει κάθε που του εκτελούν πέναλτι. Είπε πως αισθάνεται σαν ένας μοναχικός ινδιάνος που πρέπει να ξεφύγει από τους «καουμπόηδες» και σκύβει να μουρμουρίσει στ’ αυτί του αλόγου τον τρόπο διαφυγής. Αυτό ακριβώς έκανε και το 1998 σ’ εκείνο το πέναλτι του Πόλστερ. Δίχως να έχει σημασία, το ματς δεν ήταν καν επίσημο, δεν υπήρχε διακύβευμα. Ο Κίραλι, όμως, όπως όλοι οι μάγοι της φυλής, έχει τη δική του ιεροτελεστία, τα δικά του φίλτρα. Ολοκληρώνει την «προσευχή» και πετάει τη μπάλα ράθυμα στον εκτελεστή, υψώνει το βλέμμα και τον κοιτάζει με το ύφος του σκληρού τύπου που λέει «εγώ τελείωσα, βγάλτα πέρα εσύ, τώρα, μαζί μου». Ο Πόλστερ τον κοίταξε απορημένος, πήρε τη μπάλα, την έστησε στη βούλα και πήρε την απαιτούμενη φόρα. Σε εκείνα τα δευτερόλεπτα της αναμονής, ο Κίραλι, αφού φτύνει στα γάντια, είναι στο κέντρο της εστίας, με το κορμί κορδωμένο, τα πόδια ευθεία, τα χέρια σταυρωμένα πίσω απ’ την πλάτη. Η εικόνα είναι σαν να βλέπεις μελλοθάνατο που περιμένει την εκτέλεση, άγνωστο αν ο Τόνι Πόλστερ επηρεάστηκε ή όχι, γεγονός είναι όμως ότι η στάση για τερματοφύλακα είναι η πλέον ακατάλληλη, διδάσκεται από προπονητές τερματοφυλάκων ως η τελευταία που ενδείκνυται σε εκτέλεση πέναλτι, διότι ο τερματοφύλακας καλύπτει το μικρότερο δυνατό χώρο στην εστία και δεν υπάρχει χρόνος αντίδρασης. Ο διαλογισμός του πολεμιστή πριν το πέναλτι. Ο Κίραλι, όμως, το πέναλτι το έχει μετατρέψει σε κάτι αφηρημένο, σουρεάλ, θεωρεί ότι είναι κατ’ εξοχήν υπόθεση ψυχολογίας, δεν έχει καμία απολύτως σχέση με το ποδόσφαιρο, είναι πνευματική μάχη.
Δέκατα του δευτερολέπτου πριν ο Αυστριακός εκτελέσει, ο σουρεαλισμός φτάνει στην κορύφωση του, ο Κίραλι παραμένει ακίνητος, κάνει ένα βηματάκι μπροστά και ξαπλώνει αριστερά. Ο Πόλστερ δεν έχει προλάβει να αντιδράσει, η μπάλα έχει ήδη φύγει από το πόδι του και καταλήγει στη ζεστή αγκαλιά του Γκάμπορ. Την έχει γραπώσει, σηκώνεται αμέσως, διώχνει με νόημα τους συμπαίκτες του και κάνει το βολέ. Στο τέλος του ματς κι ενώ η Ουγγαρία έχει κερδίσει εκείνο το ασήμαντο φιλικό με 2-3, εμφανίζεται στην αίθουσα Τύπου με δάκρυα στα μάτια. Έκπληκτοι οι ρεπόρτερ τον ρωτούν τι συνέβη, εκείνος απαντά πως συγκινήθηκε γιατί οι λιγοστοί συμπατριώτες του φώναζαν τ’ όνομά του με τη λήξη. Είκοσι ολόκληρα χρόνια, υπερασπίστηκε την εστία της θρυλικής Ουγγαρίας, αποφάσισε να σταματήσει στο Euro του 2016, όταν χάρισε ακόμα ένα έπος στους πιστούς του. Οι Ούγγροι ήταν τόσο χαμηλού επιπέδου ομάδα, που η ίδια η πρόκριση από τον όμιλο έμοιαζε με άθλο. Λέγεται ότι μετά από εκείνο το συγκλονιστικό 3-3 με τους Πορτογάλους στη Λυών, τον πλησίασε ο Κριστιάνο Ρονάλντο με το γνωστό αυθάδες και ειρωνικό ύφος και του είπε׃ «Ωραίο ματς, μ’ αρέσει που φοράς αυτή τη φόρμα». Ο Γκάμπορ δεν μάσησε, δεν τον ενδιέφερε ποτέ να γίνει κολλητός με τους «σούπερ σταρ», να βγάλει τη selfie για να την ανεβάσει στο λογαριασμό του στο instagram. Τον κοιτάζει με αυτό το τρομερό βλέμμα και του λέει׃ «Τη φόρμα τη φοράω από το 1996, Κριστιάνο. Είμαι τερματοφύλακας και πρέπει να ντύνομαι άνετα, δεν είμαι top model» ήταν η αποστομωτική απάντηση του μεγάλου Γκάμπορ. Ο Ρονάλντο κοντοστάθηκε λίγο απορημένος, αμήχανα έδωσε το χέρι και χάθηκε στα αποδυτήρια, χωρίς να λύσει το μυστήριο της γκρι φόρμας. Στο ίδιο Euro ξεπέρασε τον Λόταρ Ματέους και έγινε ο γηραιότερος ποδοσφαιριστής όλων των εποχών που συμμετείχε σε ευρωπαϊκό πρωτάθλημα. Την εθνική την αποχαιρέτισε σε ένα φιλικό προς την τιμήν του εναντίον της Σουηδίας, τον Νοέμβριο του 2016, στη Βουδαπέστη. Συνολικά είχε 108 συμμετοχές με την περήφανη ουγγρική φανέλα. Ενώ άλλες 17 είχε στην ομάδα εφήβων και νέων. Οι ομάδες που αγωνίστηκε ήταν ιστορικές και σπουδαίες. Πιο αναλυτικά, Χέρτα Βερολίνου, Κρίσταλ Πάλας, Μπέρνλι, Γουέστ Χαμ, Άστον Βίλα, Μπάγερ Λεβερκούζεν, Μόναχο 1860, Φούλαμ και φυσικά η Χάλαντας. Υπάρχει και η καταπληκτική ιστορία όταν σκέφτηκε, να τεστάρει και από την ανάποδη την τύχη του και πήγε κόντρα στο γούρι του. Το αποτέλεσμα τον έπεισε ότι δεν πρέπει ποτέ ξανά να το αποχωριστεί. Το 2005 λοιπόν, ενώ αγωνιζόταν στην Κρίσταλ Πάλας, αποφάσισε ν’ αγωνιστεί πρώτη φορά με σορτς!! Παρουσιάστηκε κάτω από τα δοκάρια του «Στάμφορντ Μπριτζ» με αντίπαλο την πρωταθλήτρια Τσέλσι χωρίς την εμβληματική του φόρμα. Και μαζί μ’ αυτήν (αποδείχθηκε ότι) έλειπε κι ένα κομμάτι του εαυτού του. Έκανε μια από τις χειρότερες εμφανίσεις της καριέρας του, έφαγε τέσσερα γκολ και ένα εξ αυτών το δέχθηκε με την μπάλα να περνάει διαδοχικά μέσα από τα χέρια και τα πόδια του! Όπως καταλαβαίνει κανείς, το… μοιραίο λάθος δεν επαναλήφθηκε ποτέ. Αντ’ αυτού το στιλιστικό γούρι ενισχύθηκε. Με μια μαύρη μπασκετική φανέλα με το νούμερο «13» και τη στάμπα μιας τίγρης, την οποία φορούσε ΜΕΣΑ από την εμφάνιση του γκολκίπερ!!! Μιλάμε για απίστευτο τύπο.
Με σκαμμένο και ρυτιδιασμένο πρόσωπο, συνέχισε να κάνει πολλά από τα «μαγικά» του. Όταν είχε κέφι χόρευε το χορό της βροχής, έκανε εκείνες τις μαγικές διατάσεις που παραπέμπουν σε γερμανικό πορνό της δεκαετίας του ‘80, το θεϊκό κόλπο με το βλέμμα και το σώμα αλλού και τη μπάλα κάτω από τα πόδια στην αντίθετη κατεύθυνση, την «προθέρμανση wrestler» πριν μπει στο ρινγκ, το fake shot με το αντίθετο πόδι. Η λίστα των ατραξιόν είναι ατέλειωτη. Κάποτε έκανε το καλύτερο, το πιο διάσημο μαγικό στο ρεπερτόριό του. Το περιβόητο βολέ με δοκάρι. Διότι το είχε κάνει και αυτό. Είχε εκτελέσει βολέ με «σπόντα» στο δοκάρι της ίδιας του της ομάδας, ένα τρικ που όπως είχε εξηγήσει ο ίδιος׃ «Είναι προϊόν πολυετούς προπόνησης και ατέλειωτων ωρών δοκιμών στις προετοιμασίες». Το ξεκίνησε στην Ουγγαρία με τη Χάλαντας, πήγε να το κάνει κάποτε και όταν πήρε μεταγραφή στην Χέρτα, αλλά τελευταία στιγμή σταμάτησε. Ήταν ένα παιχνίδι κόντρα στο Αμβούργο, το κοινό τραγουδούσε׃ «κάνε το κόλπο με το βολέ». Τότε ο μεγάλος Ούγγρος, έσκαγε τη μπάλα στο χορτάρι και χαμογελούσε. Ο κόσμος τραγουδούσε και τον «προκαλούσε» να το κάνει κάθε φορά που επρόκειτο να εκτελέσει το βολέ. Μέχρι που γύρισε φάτσα με το τέρμα και για κάποια δευτερόλεπτα έκανε πως υπολογίζει την τροχιά: «βολέ-οριζόντιο δοκάρι -σπόντα στο κέντρο». Ο κόσμος πάγωσε, η χάβρα μετατράπηκε σε νεκρική σιγή. Ο Γκάμπορ έβαλε τα γέλια, έκανε στροφή 180 μοιρών, πήρε λίγο φόρα και εκτέλεσε κανονικά. Ο κόσμος σαστισμένος έκανε μερικά δευτερόλεπτα να επανέλθει και να τον αποθεώσει. Εκείνος είχε γυρίσει στον πάγκο, ύψωσε το χέρι για να καθησυχάσει τον προπονητή που ήταν στα πρόθυρα εγκεφαλικού, το παιχνίδι ήταν ακόμα ισόπαλο. Μιλάμε για «θρύλο», για μοναδική περίπτωση ποδοσφαιριστή που ζούσε κάπου στο 1983 και επικοινωνούσε με το σήμερα μέσω μιας γκρι φόρμας.
Συνέχισε ως βασικός (το 2018 συμπλήρωσε 26 εμφανίσεις) στην ομάδα που τον ανέδειξε, την Χάλαντας στο Σζομπάτελι, μια γραφική πόλη 80 χιλιάδων κατοίκων, δέκα χιλιόμετρα από τα σύνορα με την Αυστρία. Ήταν κάτι σαν δεύτερος προπονητής της ομάδας, καθότι συνομήλικος με τον Φέρεντς Χόρβατ, τον κανονικό προπονητή, και θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ο πατέρας του δεύτερου τερματοφύλακα, του Μάρτον Γκιούργιαν. Έχει τιμηθεί πολλάκις με διάφορα βραβεία, προσωπικά και συλλογικά, ξεχωρίζει το βραβείο του κορυφαίου τερματοφύλακα της «Πρέμιερ Λιγκ» το 2004-05 και η βράβευσή του ως «τερματοφύλακας της δεκαετίας» στην Ουγγαρία για την περίοδο 2000-2010. Το 2019 εγκατέλειψε οριστικά τα γήπεδα και απολαμβάνει την οικογένεια του. Τη γυναίκα του Ζανέτ (Zsanett) και τα δύο παιδιά τους. Ήταν στο πράσινο χορτάρι 26 ολόκληρα χρόνια με συνολικά 850 συμμετοχές!!! Ήταν εξαιρετικός τερματοφύλακας, ωστόσο δεν ήταν οι ικανότητες του μερακλή Ούγγρου που τον μετέτρεψαν σε εμβληματική φυσιογνωμία. Σε περισσότερα από 600 φορούσε τη γκρι φόρμα. Γιατί δεν έχουν σημασία οι τίτλοι, οι ατομικές διακρίσεις, τα ρεκόρ, τα βραβεία. Σημασία έχει η γκρι φόρμα. Η φόρμα «πιτζάμα». Άλλοι όταν φθινοπωριάζει, μελαγχολούν. Σκέφτονται χαμένες αγάπες, ανεκπλήρωτους έρωτες, νταλκάδες διαχρονικούς. Οι καψούρηδες με την μπάλα όμως (ειδικά στην old school μορφή της) όταν ακούν τα φύλλα να θροΐζουν και πιάνουν τα πρώτα κρύα, άλλη μορφή φέρνουν στο μυαλό τους. Τον μοναδικό Γκάμπορ Κίραλι…
Από τον Ευστράτιο Φωτεινό