Η δόξα λένε πάει στον νικητή. Τα χρήματα σε αυτούς που είναι γεννημένοι «αστέρια». Οι μεγάλοι πρωταγωνιστές και οι κομπάρσοι. Όλα είναι προϊόν. Έτσι είναι και στο ποδόσφαιρο. Τα βλέμματα πέφτουν στους επιθετικούς. Σε αυτούς που βάζουν τη μπάλα στα δίχτυα. Όμως όπως όλα στη ζωή δεν μπορούν να είναι «αστραφτερά» το ίδιο συμβαίνει και στο «βασιλιά» των σπορ. Χωρίς τους εργάτες σπίτι δε χτίζετε, όσο καλός και να είναι ο εργολάβος. Χωρίς τους αγρότες, σοδιά δε μαζεύεται όσο καλός και αν είναι ο γεωπόνος. Χωρίς τους αμυντικούς να σταματάνε κάθε κίνδυνο, και να βάζουν τα πόδια τους στη «φωτιά», νίκες και πρωταθλήματα δεν παίρνεις όσο καλός και αν είναι ο προπονητής.
Όσα γκολ και αν βάλει ένας επιθετικός ο αμυντικός «καθαρίζει» την μπουγάδα. Το ρητό «η άμυνα δίνει πρωταθλήματα, η επίθεση κόβει εισιτήρια» δε βγήκε τυχαία. Αντικατοπτρίζει πλήρως το τι συμβαίνει στην πραγματικότητα. Σήμερα το art of football θα σας θυμίσει έναν τέτοιο αμυντικό «ογκόλιθο». Μια φάτσα που τρόμαζε κόσμο και καταλάβαινε κάθε επιθετικός ότι δεν πρόκειται να περάσει με την μπάλα μαζί. Μιλάμε φυσικά για τον τεράστιο Τζέικομπ (Γιαπ) Σταμ. Γεννήθηκε στο Κάμπεν της Ολλανδίας που βρίσκεται στα ανατολικά της χώρας. Μια πόλη με δύο θεολογικές σχολές, το κέντρο του Καλβινισμού στην Ολλανδία. Μια καλοκαιρινή μέρα και συγκεκριμένα στις 17 Ιουλίου 1972. Καλβινιστές προτεστάντες ήταν και στην οικογένεια του Σταμ, αλλά όπως είπε ο ίδιος σε μια παλιά συνέντευξή του στον «Γκάρντιαν», ήταν μεν πιστοί, αλλά όχι ιδιαίτερα αυστηροί, ούτε πήγαιναν και πολύ στην εκκλησία. Ο πατέρας του ήταν ξυλουργός, αλλά έπαιζε και δεξί εξτρέμ στην τοπική ομάδα, την Κάμπεν (DOS Kampen). Ο Γιαπ θα γινόταν ηλεκτρολόγος. Έπαιζε όμως κι αυτός ποδόσφαιρο. Απλώς υπήρχε ένα πρόβλημα. Ήταν ο πιο μικρόσωμος από τα παιδιά της ηλικίας του. Ίσως σήμερα κάποια νοικοκυρά στο Κάμπεν, να φώναζε τον Γιαπ να δει γιατί πέφτει ο γενικός όταν βάζει πλυντήριο, αλλά τελικά στα 16 του έριξε μπόι, πολύ μπόι και άρχισε να ξεχωρίζει. Ο θηριώδης, ύψους 1.90 κεντρικός αμυντικός, δεν θα φαντάζονταν ποτέ, πόσο σπουδαία καριέρα θα έκανε στη συνέχεια.
Τα πρώτα του ποδοσφαιρικά βήματα τα έκανε στην ομάδα της περιοχής του. Έπαιξε για τέσσερα χρόνια, στους ερασιτέχνες της Κάμπεν (DOS Kampen). Γεμάτες χρονιές και έτσι δεν άργησε να γίνει επαγγελματίας. Παρ’ ότι του έκαναν πρόταση να πάει στη γειτονική Τσβόλε πιο νωρίς ο Σταμ θεώρησε ότι ακόμα δεν ήταν η ώρα. Τελικά πήγε, αλλά το έκανε στα 20 του και δεν το μετάνιωσε λέγοντας: «Είχα μια φυσιολογική εφηβεία, δεν θα το άλλαζα με τίποτα. Έπαιζα ερασιτεχνικά, έβγαινα έξω με τους φίλους μου, έπινα καμία μπύρα». Ντεμπουτάρισε ως επαγγελματίας στις 15 Αυγούστου του 1992, σε μια ισοπαλία 1-1 εναντίον της Χέρκουλες στη Β’ Κατηγορία. Την επόμενη χρόνια έκανε το ντεμπούτο του στη μεγάλη κατηγορία της Ολλανδίας, με τα χρώματα της Καμπούρ. Εκεί σε δύο χρονιές, έκανε καταπληκτικές εμφανίσεις και έτσι δεν άργησε το επόμενο βήμα στην καριέρα του. Στη Βίλεμ για μόλις μια χρονιά και η μεγάλη μεταγραφή στην PSV Αïντχόφεν γίνεται πραγματικότητα. Στους «ερυθρόλευκους» κάθισε έως το 1998, όντας πολυτιμότατος, παίζοντας σε 76 παιχνίδια τους, σημειώνοντας 12 γκολ και βοηθώντας τους σημαντικά. Το καλοκαίρι του 1998, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ εκταμίευσε 10,6 εκατομμύρια λίρες και τον ενέταξε στη δύναμή της! Ήταν τότε η πιο ακριβή μεταγραφή Ολλανδού ποδοσφαιριστή στην ιστορία και ιστορικά, η πιο ακριβή αμυντικού παγκοσμίως!
Εκεί υπάρχουν και δυο καταπληκτικές στιγμές που δείχνουν πόσο τρομερός παίκτης ήταν. Την πρώτη τη διηγήθηκε ο τεράστιος Σερ Άλεξ Φέργκιουσον׃ «Έψαχνα για έναν αμυντικό που θα μπορούσε να δώσει ηρεμία στην ομάδα και μου μίλησαν για έναν που παίζει στην Ολλανδία και συγκεκριμένα στην Αïντχόφεν, ο οποίος θα μπορούσε να ανταπεξέλθει σε μας. Ο εν λόγω παίκτης ήταν ο Γιαπ Σταμ. Είδα κάποια βίντεο και με εντυπωσίασε αμέσως με το σωματότυπο του, στην συνέχεια τον φέραμε στο Μάντσεστερ. Την ημέρα της υπογραφής του συμβολαίου τον περίμενα στο γραφείο μου, μπήκε χωρίς να χτυπήσει, είπε καλημέρα και κάθισε, μου έκανε εντύπωση, γιατί συνήθως οι παίκτες όταν έμπαιναν στο γραφείο μου ήταν φοβισμένοι. Άρχισα να μιλάω για το συμβόλαιο, αλλά το πρόσωπο του ήταν απών, δεν με άκουγε. Μετά από λίγο πήγα να του δείξω το Μουσείο της ομάδας, αλλά κάθισε και είπε׃ «Με συγχωρείτε κύριε, αλλά δεν με νοιάζει για όλα αυτά. Αφήστε με να υπογράψω το συμβόλαιο γιατί θέλω να αρχίσω να κερδίζω». Είχα μείνει άναυδος. Ποτέ κανείς δεν γύρισε να μιλήσει σε μένα έτσι. Μου άρεσε. ήταν ένας τύπος αποφασισμένος, που ήξερε τι ήθελε. Τον έβαλα να υπογράψει το συμβόλαιο, βγήκαμε φωτογραφίες και πριν φύγει είπε׃ «Μην ανησυχείς, αν κάποιος φέτος μπορεί να ξεπεράσει τον Ρόι Κιν στο κέντρο, τότε θα πρέπει να ασχοληθεί μαζί μου… Απόλυτη ησυχία. Αμέσως πίστεψα ότι είχα πάρει έναν πρόθυμο πολεμιστή, όπως ακριβώς τον ήθελα. Πήρα έναν παίκτη για τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ».
Τον πρώτο του μήνα στην Αγγλία και το Μάνστεστερ, ο Σταμ έμενε ακόμα στο σπίτι του Ζόρντι Κρόιφ μέχρι να βρει το δικό του σπίτι, και παρ’ ότι ήξερε αγγλικά δεν καταλάβαινε την τοπική προφορά. Ιδανική περίπτωση για να πεις δεν μπόρεσε να προσαρμοστεί στην Αγγλία. Και εδώ είναι η δεύτερη φοβερή στιγμή. Ο Κρόιφ θυμάται γυρίζοντας το χρόνο πίσω και αναφέρει: «Σε μια από τις πρώτες προπονήσεις, σε μια φάση ο Σταμ πέρασε κυριολεκτικά από πάνω μου. Τον κοίταξα και του είπα׃ «Γιαπ, σε ταΐζω και σου δίνω ένα κρεβάτι να κοιμηθείς, τι διάολο κάνεις»? Εκείνος με κοίταξε με ένα βλέμμα που σήμαινε ότι στην προπόνηση επιτρέπονται όλα. Τότε κατάλαβα ότι θα πετύχαινε σίγουρα στη Γιουνάιτεντ». Ήταν η αρχή μιας απόλυτα πετυχημένης πορείας του Ολλανδού στην Αγγλία. Αυτά τα δύο περιστατικά μας τα λένε όλα για το πνεύμα νικητή που διακατείχε αυτόν τον παικταρά. Στα τρία χρόνια του με τη φανέλα των «κόκκινων διαβόλων» πέτυχε μυθικά πράγματα. Έκανε επίσημο ντεμπούτο στο Τσάριτι Σιλντ του 1998 σε ένα κάκιστο ματς για τη Γιουνάιτεντ, όταν έχασε με 3-0 από την Άρσεναλ του φοβερού σε εκείνο ματς Μαρκ Όφερμαρς, αλλά η συνέχεια ήταν ονειρική. Ο Σταμ προσαρμόστηκε γρήγορα και ήταν βασικό γρανάζι της άμυνας της Γιουνάιτεντ σε μια σεζόν που τελείωσε με ένα μαγικό τρέμπλ. Ένα «θηρίο» που δεν μασούσε πουθενά, που δεν έκανε γκέλες, που έκοβε, καθάριζε φάσεις και γέμιζε με τρόμο τους αντιπάλους.
Ήταν εκεί στη μεγάλη ανατροπή της Βαρκελώνης, αλλά ήταν πολύ πιο καθοριστικός με τη Γιουβέντους όταν έσωσε πάνω στη γραμμή μια κεφαλιά του Αντόνιο Κόντε στο 2-0 και κράτησε τη Γιουνάιτεντ ζωντανή για την τεράστια ανατροπή και την πρόκριση στο Τορίνο. Ο ίδιος με πρόσωπο που «λάμπει» λέει για την αξέχαστη χρονιά׃ «Δεν θα μπορούσα να ευχηθώ μια καλύτερη πρώτη σεζόν στην Αγγλία, κερδίζοντας την Premier League, το FA Cup και στη συνέχεια το κορυφαίο τρόπαιο όλων. Θυμάμαι να κοιτάζω το ρολόι στο Καμπ Νου και τα λεπτά να τελειώνουν. Η εικόνα ήταν άσχημη, αλλά οι Σέριγχαμ, Σόλσκιερ σκόραραν στα δυο καλύτερα λεπτά της καριέρας μου. Είχαμε ένα λαμπρό πάρτι εκείνο το βράδυ για να γιορτάσουμε την κούπα». Ο κόσμος τον λάτρεψε και τον έκανε σύνθημα. Το πάθος, ο τσαμπουκάς του, η τρομακτική του φυσιογνωμία που δέσποζε στα μετόπισθεν, αλλά και το μυαλό του που καθοδηγούσε αυτά τα 190 εκατοστά ώστε να μην εκτίθεται συχνά.
Και το τέλος του στους «κόκκινους διαβόλους», που ήρθε τόσο απότομα και ξαφνικά, ήταν ένα από τα μεγαλύτερα λάθη που έκανε παραδεχόμενος αργότερα ο Σερ Άλεξ Φέργκιουσον. Πολλά ακούστηκαν για τους πραγματικούς λόγους της φυγής του, με τα χρόνια όμως φαίνεται το μυστήριο να λύθηκε. Αρχικά είχε ακουστεί ότι ο λόγος ήταν το βιβλίο που έβγαλε, υποκύπτοντας κι αυτός στην υπερβολή του να βγάλεις βιβλίο όσο ακόμα παίζεις. Εκεί ήταν παραπάνω ειλικρινής και λιγότερο διπλωμάτης από όσο έπρεπε. Κι όταν υπάρχει από πίσω ο σερ Άλεξ που δεν ανέχεται πολλά πολλά, δεν είναι ότι το καλύτερο. Παρ’ όλα αυτά, τόσο ο Σταμ, όσο κι ο Φέργκιουσον, αρνούνται ότι ο πραγματικός λόγος ήταν η έκδοση της «βιογραφίας» του Ολλανδού και τα όσα έλεγε για προπονητή και συμπαίκτες, χωρίς ίχνος κακίας, αλλά με ολλανδική ειλικρίνεια.
Ήταν το καλοκαίρι του 2001 κι ο Σταμ επέστρεφε μετά από ένα πρόβλημα στον ταλαιπωρημένο αχίλλειο. Ως «παλιός» πήρε μέρος σε μια συνάντηση της διοίκησης με τους μεγαλύτερους παίκτες της ομάδας. Εκεί τους αναφέρθηκε ότι η ομάδα, πρέπει να πουλήσει κάποιον ή κάποιους ώστε να φέρει τον ισολογισμό της εκεί που πρέπει. Ο Σταμ δεν πίστευε ότι εννοούσαν αυτόν. Είχε μόλις αγοράσει καινούριο σπίτι στο Μάντσεστερ και σκόπευε να μείνει εκεί. Δεν ξέρουμε αν το βιβλίο (στο οποίο μεταξύ άλλων ο Σταμ έλεγε ότι ο Φέργκιουσον τον προσέγγισε παρακάμπτοντας την PSV, με λίγα λόγια παράνομα) βοήθησε, αλλά ο Φέργκιουσον δήλωσε ότι ο ίδιος και το τιμ του είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο Σταμ επέστρεψε μετά τον τραυματισμό πιο αργός και όχι στην ίδια κατάσταση.
Με λίγα λόγια ήταν πλέον αναλώσιμος. Όπως διηγείται ο ίδιος ο παίκτης σε συνέντευξή του στην «Τέλεγκραφ», ήταν μετά από ένα φιλικό Αγγλίας-Ολλανδίας τον Αύγουστο του 2001 που έγιναν οι τελικές συζητήσεις. Γύριζε στο Μάντσεστερ όταν το τηλέφωνο χτύπησε, ο Φέργκιουσον τον ρώτησε πού είναι και τελικά έδωσαν ραντεβού σε ένα… βενζινάδικο. Εκεί ο προπονητής του είπε τα πλάνα του για τη Γιουνάιτεντ και ότι υπάρχει πρόταση γι’ αυτόν κι ο σύλλογος θα τον πουλήσει. Ο Σταμ ήταν μόλις 29, καλή ηλικία για αμυντικό, αλλά δεν σκέφτηκε να κάτσει στο συμβόλαιό του. Ήταν πολύ μαχητής για κάτι τέτοιο κι ας είχε φτάσει να μιλάει με την ντόπια προφορά. Η ομάδα που τον ήθελε ήταν η Λάτσιο κι έτσι ο Σταμ μετακόμισε στην Ιταλία, η γυναίκα του αναγκάστηκε να επιστρέψει την κουζίνα που είχε αγοράσει για το νέο σπίτι τους.
Στη Ρώμη τα πήγε εξαιρετικά. Φόρεσε τη φανέλα των «λατσιάλι» για μία τριετία, έχοντας 70 συμμετοχές με 3 γκολ. Τιμωρήθηκε όμως καθώς πιάστηκε για χρήση νανδρολόνης (κατά διαβολική σύμπτωση την ίδια σεζόν τιμωρήθηκε για τον ίδιο λόγο κι ο συμπαίκτης του Φερνάντο Κόουτο). Με την απόδοση του αυτή έκανε τους ανθρώπους της πρώην ομάδας του να «τραβάνε» τα μαλλιά τους. Ο Φέργκιουσον το είχε ήδη μετανιώσει, κι η Γιουνάιτεντ με τον Λοράν Μπλαν που πήγε, ως αντικαταστάτης του δεν ήταν εξίσου καλή. Τα ακριβή του λόγια ήταν τα εξής׃ «Ο Γιαπ Σταμ χωρίς αμφιβολία ήταν ένα λάθος που έκανα. Πήγε στη Λάτσιο και ήταν φανταστικός. Ήταν μια κακή απόφασή μου. Ίσως θα έπρεπε να περίμενα περισσότερο». Από το 2004 μέχρι το 2006 αγωνίστηκε με τα χρώματα της Μίλαν με 42 παρουσίες και 2 τέρματα συμβάλλοντας και εκεί. Όταν αποδεσμεύθηκε από τον σύλλογο του Μιλάνου, επαναπατρίστηκε για χάρη του Άγιαξ, ως παίκτης του οποίου κρέμασε τα παπούτσια του το 2007 έχοντας προηγουμένως καταγράψει 31 εμφανίσεις και ένα γκολ. Το τελευταίο παιχνίδι του, ήταν σε μια ισοπαλία 0-0 εναντίον της NEC Ναïμέγκεν, στις 20 Οκτωβρίου του 2007.
Φυσικά ένας τέτοιος παίκτης δε γινόταν να μην προσέφερε και στη εθνική της πατρίδας του. Έκανε το ντεμπούτο του για την εθνική Ολλανδίας, στις 24 Απριλίου του 1996, σε μια ήττα εντός έδρας 0-1 από τη Γερμανία. Έχει πολύ ενδιαφέρον το πως αναφέρεται στη στιγμή αυτή׃ «Όταν έλαβα την πρώτη μου κλήση από τον Ομοσπονδιακό τεχνικό, τον Γκους Χίντινκ, σκέφτηκα πως από πίσω ήταν κάποιος φίλος που έκανε ένα αστείο. Ευτυχώς δεν ήταν έτσι, αλλά αποδείχθηκε μια υπερήφανη στιγμή. Ήμουν στον πάγκο και ξόδεψα το δεύτερο ημίχρονο να αναρωτιέμαι αν θα παίξω. Ωστόσο, στο 80’ λεπτό μπήκα στο ματς στη θέση του Φέλντμπαν. Ήμουν πολύ νευρικός, αλλά τα πήγα καλά. Χάσαμε από τη Γερμανία, αλλά η αντίπαλος δεν βρήκε δίχτυα όσο ήμουν στο ματς». Χρίσθηκε 67 φορές διεθνής και σημείωσε 3 τέρματα. Πήρε μέρος σε τρία Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα, το 1996, το 2000 και το 2004. Ενώ συμμετείχε και στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1998. Το 1996 στα γήπεδα της Αγγλίας στον προημιτελικό με τη Γαλλία νιώθει την πίκρα του αποκλεισμού με 5-4 στα πέναλτι. Ήταν η πρώτη απογοήτευση, αφού αυτή η ομαδάρα της Ολλανδίας στα πέναλτι αποκλείστηκε άλλες δυο φορές και μάλιστα στα ημιτελικά. Μετά από δυο χρόνια το 1998, στον ημιτελικό με τη Βραζιλία στο Μουντιάλ, σε ένα φοβερό παιχνίδι που λήγει με 1-1, ο Ταφαρέλ στέλνει τη «Σελεσάο» στον τελικό. Οι «οράνιε» χάνουν και το μικρό τελικό με 3-2 από τους Κροάτες του Σούκερ. Φτάνουμε στο 2000 και στη μεγαλύτερη χαμένη ευκαιρία του Σταμ, και όλων των Ολλανδών.
Εκεί που πραγματικά είχαν την καλύτερη ομάδα αλλά «αυτοκτόνησαν». Στον ημιτελικό στην «Αρένα» του Άμστερνταμ με 50.000 να δημιουργούν ένα πορτοκαλί «ηφαίστειο» χάνουν 5 πέναλτι συνολικά!! Τα δύο στην κανονική διάρκεια και άλλα τρία στη διαδικασία. Ήταν η μέρα του Τόλντο και της Ιταλίας. Στους μοιραίους και ο Σταμ αφού το πέναλτι που εκτέλεσε έστειλε την μπάλα στην οροφή! Μετά από χρόνια όταν αναφέρθηκε σε αυτό το παιχνίδι είπε׃ «Φιλοξενούσαμε το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα και θα έπρεπε να έχουμε πάρει τον τίτλο, ωστόσο αποκλειστήκαμε από την Ιταλία στα πέναλτι στον ημιτελικό. Χάσαμε δυο πέναλτι στην κανονική διάρκεια, έτσι φτάσαμε στη ρώσικη ρουλέτα. Δεν ήμουν στην αρχική λίστα του προπονητή, ωστόσο όταν ορισμένοι πιέστηκαν αρκετά, μου ζήτησαν να βγω μπροστά. Η τεχνική μου ήταν πάντα να εκτελώ με δύναμη, έτσι έκανα και τότε, αλλά η μπάλα έφυγε άουτ. Υπάρχει ακόμα μια τρύπα στην οροφή του γηπέδου». Τελευταία εμφάνιση του σε μεγάλη διοργάνωση το αξέχαστο σε όλους μας 2004. Στον ημιτελικό κόντρα στους διοργανωτές Πορτογάλους ο Γιαπ μένει πάλι με την πίκρα στο στόμα. Η Πορτογαλία με τη γκολάρα του Μανίς επικρατεί με 2-1. Σε τέσσερις διοργανώσεις αποκλείστηκε τρεις φορές στα πέναλτι. Θα «στοιχειώνουν» πάντα το Σταμ αφού το ίδιο έγινε και στην Πόλη. Βλέπετε η μοίρα τον έφερε στους δύο ίσως πιο συναρπαστικούς τελικούς όλων των εποχών να δίνει το παρόν. Μόνο που τη δεύτερη φορά, στην Κωνσταντινούπολη, ήταν στους ηττημένους. Τα λόγια του βγάζουν πόνο׃ «Όταν μου λένε για τελικούς Τσάμπιονς Λιγκ πάντα σκέφτομαι αυτόν του 2005. Αυτόν που έχασα κι όχι αυτόν που κέρδισα. Είναι η μεγαλύτερη απογοήτευση της καριέρας μου».
Συνολικά έπαιξε σε 489 αγώνες και σημείωσε και 23 γκολ. Οι τίτλοι που κατέκτησε είναι πολλοί και σημαντικοί. Με την PSV Αïντχόφεν πήρε το πρωτάθλημα το 1997, το κύπελλο Ολλανδίας το 1996 και δύο σούπερ καπ το 1996 και το 1997. Με τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ σήκωσε τρία πρωταθλήματα σερί. Το 1999, το 2000 και το 2001. Το κύπελλο το 1999 και φυσικά το Κύπελλο Πρωταθλητριών το 1999 στον αξέχαστο τελικό με την Μπάγερν Μονάχου. Φυσικά και το Διηπειρωτικό την ίδια χρονιά. Η μαγική χρονιά των «κόκκινων διαβόλων». Στη Λάτσιο το κύπελλο Ιταλίας το 2004 ενώ με τη Μίλαν το σούπερ καπ την ίδια χρονιά λίγους μήνες μετά. Τέλος με τον Άγιαξ το κύπελλο Ολλανδίας το 2007 και δύο σούπερ καπ το 2006 και το 2007. Ήταν τόσο σπουδαίος που πήρε και πολλές ατομικές διακρίσεις. Ψηφίστηκε κορυφαίος παίκτης της χρονιάς το 1997 στην Ολλανδία. Καλύτερος Αμυντικός της Χρονιάς από τους Συλλόγους της UEFA δύο φορές το 1999 και το 2000. Ακόμα μέλος Ιδανικής 11άδας της χρονιάς από την Ένωση Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών Αγγλίας 3 σερί χρονιές το 1999, το 2000 και το 2001. Και δε σταματάμε εδώ. Μέλος Ιδανικής 11άδας της χρονιάς από την Ευρωπαϊκή Ένωση Αθλητικού Τύπου το 1999 και τέλος μέλος Ιδανικής 11άδας των Ξένων της 10ετίας της Premier League 1992/93–2001/02. Φυσικά έπαιξε και σε διαφημιστικά σποτ στην τηλεόραση, με άλλα «αστέρια» της εποχής.
Με το τέλος της ποδοσφαιρικής του καριέρας ασχολήθηκε με την προπονητική. Έχει εργαστεί ως βοηθός στον Άγιαξ και τη Τσβόλε, κοουτσάρισε τη Β’ ομάδα του Άγιαξ, ενώ δούλεψε και ως σκάουτερ της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, υπεύθυνος για τη Νότια Αμερική. Στη συνέχεια καθοδήγησε την αγγλική Ρέντινγκ μέχρι τα πλέι-οφ. Μετά την κακή πορεία όμως την επόμενη χρονιά απολύθηκε. Επιστροφή στην πατρίδα και στη Φέγενορντ που δεν τα κατάφερε και το ταξίδι συνεχίστηκε στο ΜLS και στην ομάδα του Σινσινάτι στις ΗΠΑ. Και εκεί δεν είχε επιτυχία. Μέχρι στιγμής δεν του πάει ο ρόλος του προπονητή. Η συνέχεια θα δείξει αν θα το συνεχίσει ή αν πρέπει να ασχοληθεί με κάτι άλλο του χώρου. Το 2019 έγινε ένα καταπληκτικό σκηνικό που δείχνει ότι η τέχνη δεν ξεχνιέται ποτέ. Παρότι έχει εγκαταλείψει εδώ και αρκετά χρόνια τους αγωνιστικούς χώρους, στο φιλικό για τη συμπλήρωση των 20 ετών από το θρίαμβο της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ στη Βαρκελώνη, ο Ολλανδός σήκωσε στον αέρα τον Ίβιτσα Όλιτς, προς παραδειγματισμό. Ανεπανάληπτος!
Ο Σταμ ακόμα έχει ασχοληθεί και με το «Soccer Aid», το οποίο συγκεντρώνει διασημότητες και θρύλους του ποδοσφαίρου. Διοργανώνουν αγώνες φιλανθρωπικού χαρακτήρα που σκοπό έχουν τη βοήθεια στη UNICEF. Από τη μία αυτοί που είναι Άγγλοι και από την άλλη, όλοι οι υπόλοιποι από τις άλλες χώρες. Ο Γιαπ εμφανίστηκε σε πέντε αγώνες «Soccer Aid» το 2008, το 2012, το 2014, το 2016 και το 2018. Εδώ αξίζει να πούμε δυο λόγια για αυτό το σπουδαίο θεσμό που τόσο ανακούφιση δίνει σε χιλιάδες παιδιά. Το «Soccer Aid» είναι μια βρετανική φιλανθρωπική ετήσια εκδήλωση (πρώην διετή). Μέχρι τώρα έχει συγκεντρώσει πάνω από 38 εκατομμύρια λίρες που έχουν δοθεί στη UNICEF από το Ηνωμένο Βασίλειο. Το ποσό έχει μαζευτεί μέσω πωλήσεων εισιτηρίων και δωρεών από το κοινό. Η τηλεοπτική εκδήλωση είναι ένας φιλικός ποδοσφαιρικός αγώνας μεταξύ δύο ομάδων, της Αγγλίας και του Soccer Aid World XI (πρώην Rest of the World (ROW) μέχρι το 2018), που αποτελείται από διασημότητες και πρώην επαγγελματίες παίκτες που εκπροσωπούν τις χώρες τους.
Το «Soccer Aid» ξεκίνησε το 2006 από τους Ρόμπι Γουίλιαμς (Robbie Williams) και Τζόναθαν Γουίλκς (Jonathan Wilkes). Αρχικά πραγματοποιούνταν κάθε δύο χρόνια, ωστόσο, από το 2018 πραγματοποιείται κάθε χρόνο. Παράγεται από την «Initial» και διανέμεται από την «Endemol Shine Sport», μια ολλανδική εταιρεία που διανέμει την κάλυψη της ολλανδικής «Eredivisie». Η πρώτη τηλεοπτική κάλυψη άρχισε στην «ITV» στις 22 Μαΐου του 2006 και παρουσιαστές, ήταν το κορυφαίο τηλεοπτικό δίδυμο της Βρετανίας. Ο Αντ ΜακΠάρλιν (Ant McPartlin) και Ντέκλαν Ντόνελι (Declan Donnelly). Οι οποίοι έχουν παρουσιάσει δεκάδες σόου και εκπομπές (μεταξύ αυτών και το Βρετανία έχεις ταλέντο) και έχουν τιμηθεί από την ίδια τη Βασίλισσα με τον τίτλο του «OBE». Τώρα θα αναρωτιέστε τι είναι το OBE? Λοιπόν, το πιο άριστο τάγμα της Βρετανικής Αυτοκρατορίας είναι μια βρετανική τάξη ιπποτισμού, ανταμοιβής για τις τέχνες και τις επιστήμες, τη συνεργασία με φιλανθρωπικές οργανώσεις και οργανώσεις πρόνοιας και δημόσιες υπηρεσίες εκτός της δημόσιας υπηρεσίας. Ιδρύθηκε στις 4 Ιουνίου 1917 από τον Βασιλιά Γεώργιο Ε’ και περιλαμβάνει πέντε τάξεις σε πολιτικά και στρατιωτικά τμήματα, με τις δύο ανώτερες (τάξεις), να κάνουν τον αποδέκτη είτε Ιππότη αν είναι άντρας, είτε Κυρία (Dame) αν είναι γυναίκα. Φυσικά υπάρχει επίσης και το σχετικό Μετάλλιο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, οι αποδέκτες του οποίου συνδέονται. Μετά από όλα αυτά καταλαβαίνουμε όλοι, πόσο σπουδαίο είναι και πόσο τεράστια προσωπικότητα είναι ο Ολλανδός που συμμετέχει.
Στην προσωπική του ζωή έχει μια υπέροχη οικογένεια. Είναι από τα 16 του με την Έλις Σταμ. Παντρεύτηκαν το 1997 και έχουν τέσσερα παιδιά. Την Μέγκαν, τη Λίσα, τον Τζέικ και τον Τόμας. Πραγματικός και άψογος οικογενειάρχης. Ειλικρινά υπάρχουν στιγμές που μένουν για πάντα στο μυαλό. Που δεν ξεχνάς ποτέ. Μεγαλώνεις με το ποδόσφαιρο και όταν περνάνε τα χρόνια νιώθεις τυχερός, πολλές φορές και ευλογημένος που είδες με τα μάτια σου αυτούς τους παίκτες. Είτε στο γήπεδο, είτε μέσα από τους δέκτες της τηλεόρασης. Και όταν βλέπεις ότι στην νέα εποχή και στο παρόν που ζεις ότι δεν βγαίνουν πια τέτοιοι παίκτες χαίρεσαι μέσα σου γιατί τους πρόλαβες. Και αυτό αρκεί. Γιαπ σε ευχαριστούμε για τις αναμνήσεις…
Από τον Ευστράτιο Φωτεινό